هدف از انتشار استانداردهای حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۲ چیست؟

هدف از انتشار استانداردهای حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۲ چیست ؟

 

استانداردهای حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۲ : طبق بند ۴ تبصره ۲ قانون تشکیل سازمان حسابرسی و بند ز ماده ۷ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی، ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران به عنوان بخشی از وظایف سازمان حسابرسی است.

در این راستا و به منظور تدوین استاندارد‌های حسابرسی داخلی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط، کمیته تدوین استاندارد‌های حسابرسی داخلی در سازمان حسابرسی تشکیل شده است. این کمیته، استاندارد‌ها را برمبنای استاندارد‌های تدوین شده توسط هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران و با درنظر گرفتن شرایط کشور، تدوین می‌کند. این استاندارد‌ها پس از طی مراحل قانونی الزم، برای اجرا منتشر می‌شود.

این استاندارد‌ها حاکم بر کنترل کیفیت، حسابرسی، بررسی اجمالی، خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی، و خدمات مرتبط می‌باشد. حسابرس نباید اظهار کند که این استاندارد‌ها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجام کار، تمام استاندارد‌های مرتبط با آن را به طور کامل اجرا کرده باشد.

 

الف) هدف از انتشار این مقدمه مشخص کردن دامنه کاربرد و جایگاه استاندارد‌های حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط است.

ب) طبق بند ۴ تبصر ۲ قانون تشکیل سازمان حسابرسی و بند ز ماده ۷ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی، “تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران“ به عنوان بخشی از وظایف سازمان حسابرسی است. در این راستا و به منظور تدوین استاندارد‌های حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط، کمیته تدوین استاندارد‌های حسابرسی در سازمان حسابرسی تشکیل شده است. این کمیته، استاندارد‌ها را بر مبنای استاندارد‌های تدوین شده توسط هیأت استاندارد‌های بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران و با در نظر گرفتن شرایط کشور، تدوین می‌کند. این استاندارد‌ها پس از طی مراحل قانونی لازم، برای اجرا منتشر می‌شود.

این استاندارد‌ها حاکم بر کنترل کیفیت، حسابرسی، بررسی اجمالی، خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی و خدمات مرتبط می‌باشد. حسابرس نباید اظهار کند که این استاندارد‌ها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجام کار، تمام استاندارد‌های مرتبط با آن را به طور کامل اجرا کرده باشد.

دامنه کاربرد و جایگاه استانداردهای حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۲

۱- استاندارد‌های حسابرسی ایران باید در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی بکار گرفته شود این استاندارد‌های حسابرسی اساساً برای حسابرسی صورت‌های مالی توسط یک حسابرس مستقل تدوین می‌شود و باید در صورت لزوم نسبت به شرایط حاکم بر حسابرسی سایر اطلاعات مالی تاریخی تعدیل شود.

۲- استاندارد‌های حسابرسی بررسی اجمالی باید در بررسی اجمالی اطلاعات مالی تاریخی بکار گرفته شود.

۳- استاندارد‌های حسابرسی خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی باید در خدمات اطمینان بخشی غیر از حسابرسی یا بررسی اجمالی بکار گرفته شود.

۴- استاندارد‌های حسابرسی داخلی خدمات مرتبط باید در تنظیم اطلاعات مالی، روش‌های توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی و سایر خدمات مرتبط بکار گرفته شود.

۵- استاندارد‌های حسابرسی کنترل کیفیت باید در مورد تمام خدماتی که طبق استاندارد‌های حسابرسی ذکر می‌شود، بکار گرفته شود.

۶- اصول بنیادی و روش‌های اساسی استاندارد‌های حسابرسی داخلی موضوع بند‌های فوق باید در تمام مواردی که به شرایط کار مربوط می‌باشد، به کار برده شود.

قابل توجه اینکه در شرایط استثنایی، حسابرس ممکن است به منظور دستیابی به هدف یک روش اساسی، انحراف از آن روش را ضروری تشخیص دهد. در چنین وضعیتی، حسابرس باید نحوه انجام روش‌های جایگزین برای دستیابی به هدف روش اساسی و نیز دلایل انحراف را، در صورت روشن نبودن، مستند کند. انتظار می‌رود انحراف از یک روش اساسی توسط حسابرس، تنها در شرایط خاصی که روش مورد نظر اثر بخشی ندارد رخ دهد.

 

 

 

استاندارد‌های حسابرسی داخلی عملیاتی و انجام حسابرسی صورت های مالی

۱- ماهیت استاندارد‌های حسابرسی ایران، حسابرس را ملزم می‌کند که در بکارگیری استاندارد‌ها قضاوت حرف‌های خود را اعمال کند. این قضاوت باید مستدل و قابل دفاع باشد.

بکارگیری استاندارد‌های حسابرسی داخلی ایران ۱۴۰۲

۱- در هر استاندارد، دامنه کاربرد، تاریخ اجرا و هرگونه محدودیت خاص در بکارگیری آن مشخص شده است. همچنین بکارگیری استاندارد‌ها قبل از تاریخ اجرا مجاز است.

۲- این استاندارد‌ها در ارائه خدمات حرفه‌ای توسط حسابرسان به واحد‌های بخش عمومی نیز کاربرد دارد. ملاحظات خاص اضافی مربوط به واحد‌های بخش عمومی، برحسب شرایط، در استاندارد‌ها ارائه شده است.

۳- مجموعه این استاندارد‌ها اساساً منطبق با استاندارد‌های بین‌المللی تدوین شده توسط هیأت استاندارد‌های بین‌المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین‌المللی حسابداران است. در مواردی که استاندارد یا رهنمود آن در این مجموعه ارائه نشده است، حسابرسان می‌توانند از مجموعه استاندارد‌های بین‌المللی مزبور استفاده کنند.

فرایند عملیات و اجرای حسابرسی صورتهای مالی چیست ؟

در پاسخ به سؤال حسابرسی چیست باید گفت که حسابرسی فرایندی منظم و با قاعده (سیستماتیک) جهت جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد درباره ادعا‌های مدیریت در ارتباط با فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی، به منظور تعیین درجه انطباق این ادعا‌ها و اظهارات با معیار‌های از پیش تعیین شده و گزارش نتایج حسابرسی به افراد ذینفع است.

عبارت فرآیند منظم و با قاعده دلالت بر آن دارد که فعالیت حسابرسی داخلی بر اساس برنامه‌ریزی مناسب انجام می‌شود که بر مبنای آن مجموعه‌ای از شواهد مربوط جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد، پایه و اساس فرایند حسابرسی داخلی است.

اگرچه نوع و ماهیت شواهد و معیار‌های ارزیابی می‌تواند بین انواع مختلف حسابرسی متفاوت باشد، اما تمام حسابرسی داخلی بر محور جمع‌آوری و ارزیابی شواهد متمرکز است. موضوع مورد رسیدگی از یک سری ادعا مربوط به فعالیت‌های اقتصادی تشکیل شده است.

پیش نیاز انجام عملیات حسابرسی چیست ؟

پیش نیاز عملیات حسابرسی ، وجود یک سری معیار از پیش تعیین شده و مشخص است که حساربرس بر اساس آن بتواند شواهد را ارزیابی و بر پایه آن‌ها اظهار نظر کند. این معیار مشخص، استاندارد‌های حسابداری می‌باشد، که در صورت نبود آن حسابرس هیچ گونه معیاری برای تشخیص ارایه منصفانه صورت‌های مالی ندارد.

مهمترین و با ارزشترین خدمت حرفه حسابرسی، اظهار نظر مستقل در باره مطلوبیت صورت‌های مالی و گزارش نتایج حسابرسی به افراد ذینفع است.

استانداردهای گزارشگری

بعد از اینکه حسابرس، از طریق شواهد حسابرسی، اطلاعلات و مدارک و مستندات لازم را جمع آوری نمود، در این مرحله میتواند گزارشی را که نتیجه نهایی کار خود می‌باشد، ارائه نماید. حسابرس در هنگام ارائه گزارش حسابرسی باید نکاتی را مورد توجه قرار دهد، که این نکات در استانداردهای گزارشگری حسابرسی ذکر شده است.

استاندارد گزارشگری شامل شرایطی است که حسابرس در هنگام تهیه و ارائه گزارش، حتما باید آن‌ها را رعایت نماید.

 

مطابقت صورتهای مالی با استانداردهای حسابداری داخلی

 

گزارش باید بیانگر مطابقت ارائه صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری باشد. یعنی باید تصریح کند که آیا صورت‌های مالی بر طبق اصول حسابداری تهیه شده است یا نه.

• یکنواختی اصول و روش‌های حسابداری

گزارش باید فراهم کننده شرایط بکارگیری یکنواخت اصول و روش‌های حسابداری باشد. از آن جا که استفاده کنندگان صورت‌های مالی، صورت‌های مالی دوره‌های مالی متوالی را با هم مقایسه میکنند، لذا هر گونه تغییر در اصول و روش‌های حسابداری، باید در گزارش حسابرسی افشا گردد.

• افشای کافی اطلاعات

اطلاعاتی که در صورت‌های مالی ارائه می‌شوند، باید در تصمیم‌گیری استفاده کنندگان از صورت‌های مالی موثر باشند. اطلاعاتی که در صورت‌های مالی افشا می‌شوند الزاما کافی تلقی می‌شوند مگر اینکه در گزارش ارائه شده خلاف آن بیان شود.

• ارائه اظهار نظر

گزارش باید حاوی اظهارنظر نسبت به صورت‌های مالی باشد. گزارش حسابرسی حتما باید حاوی اظهار نظر نسبت به صورت‌های مالی باشد، و یا اگر حسابرس نتواند اظهار نظری ارائه کند حتما باید در گزارش ذکر گردد.

 

حسابرسی در ایران

در ایران اولین باری که به موضوع حسابرسی اشاره شده است در قانون تجارت می‌باشد که در سال ۱۳۱۱ تصویب شده است. بر اساس آن مقرر شده بود که در هر شرکت سهامی چند بازرس از بین صاحبان سهام انتخاب گردد، تا به حساب ها و اسناد و مدارک رسیدگی کنند.

همچنین درباره وضعیت شرکت و صورتهای مالی، گزارشی را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه دهند. در سال ۱۳۶۲ قانون تشکیل حسابرسی به تصویب رسید. در سال ۶۶ با تصویب اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی، سازمان حسابرسی تشکیل گردید.

 

نکات مهم استانداردهای حسابرسی داخلی

هدف از استاندارد حسابرسی این است که انجام وظایف حسابرسی و گزارشات ارائه شده بر طبق ضوابط و قوانین و مقررات صورت گرفته باشد. در ادامه مقاله در مورد برخی از نکات مهم در رابطه با استانداردهای حسابرسی مطالبی بیان می‌شود.

نکات مهم حسابرسی

در این بخش به چند نکته از نکات مهم حسابرسی اشاره می‌شود. این نکات شامل موارد زیر می‌شوند:

• اعتباردهی، مهم‌ترین نقش حسابرسی در رسیدگی به صورت های مالی می‌باشد.
• هدف اصلی حسابرسی، تعیین مطلوبیت ارائه صورت‌های مالی است.
• یکی از اصول بنیادی آیین رفتار حرفه‌ای حسابرسی، رازداری است.
• حسابرسی شرکت‌های دولتی، در ایران توسط دیوان محاسبات کشور صورت می‌گیرد.
• اجرای استانداردهای حسابرسی، باید در تمامی مراحل حسابرسی مد نظر قرار بگیرد.
• حسابرس باید بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی شرکت را بر اساس استانداردهای حسابرسی انجام دهد.
• بر اساس استانداردهای عمومی، حسابرسی باید توسط فردی انجام گیرد که آموزش فنی و تجربه کافی داشته باشد.
• گزارش حسابرسی باید بر اساس استاندارد گزارشگری، نشان دهد که صورت های مالی بر طبق استانداردهای حسابداری تهیه شده‌اند.
• حسابرس باید برای کشف اشتباهات و تقلب در صورت های مالی، از راهکار استانداردهای حسابرسی استفاده نماید.

اشتباهات در حسابرسی و مسئولیت حسابرس

اشتباهات در حسابرسی زمانی رخ می‌دهد که حسابرس در استفاده از استاندارد حسابرسی دقت کافی نداشته باشد و حسابرس مسئولیت تبعات این اشتباهات را بر عهده دارد.

مسئولیت حسابرسی این است که طبق استاندارد حسابرسی، صورت‌های مالی را مورد بررسی قرار داده و هرگونه تقلب و اشتباه را کسب نماید. اگر چه وظیفه حسابرسی کشف اشتباهات می‌باشد، ولی مدیریت واحد مورد رسیدگی، مسئول اصلی پیگیری اشتباهات و تخلف می‌باشد.

اشتباه یعنی هرگونه تحریفی که سهوا در صورت‌های مالی صورت بگیرد. از جمله، اشتباه در گردآوری یا پردازش اطلاعات و یا اشتباه در به کارگیری استانداردهای حسابداری می‌باشد. حسابرس وظیفه دارد هرگونه اشتباه را شناسایی کرده و به موقع به مدیران اجرایی اطلاع دهد.