حسابرسی شرکتی در چه زمان‌هایی انجام می‌شود؟؟ (۰ تا ۱۰۰ مراحل حسابرسی)

حسابرسی شرکتی در چه زمان‌هایی انجام می‌شود؟ (۰ تا ۱۰۰ مراحل حسابرسی)

 

تاکنون با اصلی‌ترین وظیفه حسابرسی شرکتی آشنا شدیم و فهمیدیم که حسابرس‌ها چه کسانی هستند و چه ویژگی‌هایی دارند. اما برای صاحبان کسب‌وکار نیاز است که بدانند دقیقاً چه زمانی به حسابرسی شرکتی احتیاج خواهند داشت. به طور کل می‌توان سه نوع زمان‌بندی را برای حسابرسی در نظر گرفت.

در حالت کلی شرکت‌ها در پایان هر سال یا بعد از آنکه پرونده مالی آنها بسته شد، یک حسابرسی دقیق انجام می‌دهند که با نام حسابرسی نهایی شناخته می‌شود. اما در پایان سال مالی، محدودیت‌هایی مانند زمان محدود وجود دارد. به همین دلیل ممکن است بخشی از فرایند حسابرسی شرکتی در طول سال انجام شود که به آن حسابرسی ضمنی گفته می‌شود. البته شرکت‌های بزرگ‌تر پیچیدگی‌های بیشتری دارند؛ به همین دلیل به طور مداوم و در تمام طول سال فرایندهای مربوط به حسابرسی را انجام می‌دهند. به این نوع حسابرسی، حسابرسی مداوم گفته می‌شود.

چه مدارکی برای حسابرسی شرکتی مورد نیاز است؟

برای اینکه مراحل حسابرسی شرکتی به‌درستی انجام شود، به مدارک مختلفی نیاز است. تمام اسناد رسمی و غیررسمی از قبوض و رسیدها گرفته تا اسناد پرداخت و دریافت، حواله‌ها، فاکتورها و هزینه‌های مختلف مانند ایاب‌وذهاب برای حسابرسی شرکتی مورد نیاز هستند.

البته ارزش همه اسناد برابر نیست و در برخی موارد حسابرس‌ها برای تأیید کامل مدارک از اظهارات کارکنان رسمی و غیررسمی شرکت‌ها هم کمک می‌گیرند. همچنین ممکن است درباره دارایی‌های مشهود شرکت مانند فروشگاه‌ها و انبارها از مشاهدات عینی خود کمک بگیرند تا مطمئن شوند مدارک موجود با واقعیت‌ها تطابق کامل دارند.

اسناد معتبر رسمی و غیر رسمی

این اسناد شامل سندهاى دریافت و پرداخت، هزینه ایاب و ذهاب، فاکتورهاى خرید و فروش، قراردادهای شرکت، قبوض و حواله‌هاى انبار، رسیدهاى صادر شده ، صورت‌جلسات مجامع عمومى و دیگر اسناد معتبر از دید حسابداری می‌شود. توجه داشته باشید که این اسناد دارای اعتبار و ارزشی متفاوت نسبت به یکدیگر هستند و به همین دلیل در حسابرسی شرکتها فقط به این اسناد تکیه نمی‌شود.

اظهارات اشخاص ثالث

همانطور که گفته شد، برای حسابرسی تنها نمی‌توان به اسناد اتکا کرد و به همین دلیل حسابرس ممکن است از اظهارات کارکنان رسمی یا غیررسمی مثل مسئولان و مدیران ارشد بهره ببرد تا به بینشی مطلوب برای حسابرسی دست یابد.

مشاهدات عینی

مشاهدات عینی یکی دیگر از فعالیت‌ها برای حسابرسی شرکت است و یک حسابرس خوب باید بتواند با مشاهدات عینی میزان مطابقت اسناد با شرایط واقعی را بسنجد که شامل زمین، فروشگاه‌ها، انبار و … می‌شود. با این وجود برخی از دارایی‌های نامشهود را نمی‌توان با این روش مورد بررسی قرار داد.

دیگر مدارک مورد نیاز برای حسابرسی

محاسبات حسابرسی، تکنیکهای حسابرسی، شمارش بازرس عینی، سند رسمی، محاسبه مجدد، تطبیق اطلاعات مربوط به یکدیگر، رسیدگی به دفاتر و مدارک معین و مشاهدات و ملاحظات از دیگر مدارک قابل اتکا برای حسابرسی شرکتها خواهند بود.

      

حسابرسی در شرکت‌ها چه مراحلی دارد؟

در ابتدا شرکت‌ها برای حسابرسی دائمی، ضمنی یا نهایی درخواست می‌دهند و سپس مدارک مورد نیاز برای این کار جمع‌آوری می‌شود. سپس باید دو نوع پرونده برای هر شرکت تشکیل شود. یک پرونده جاری که حسابرسی امسال در آن قرار می‌گیرد و یک پرونده دائم، که در پایان هر سال حسابرسی‌ها در آن قرار می‌گیرد.

در مرحله بعدی یک گزارش تهیه می‌شود که صحت ثبت اسناد و دفاتر را تأیید می‌کند و به آن تراز آزمایشی موقت می‌گویند. سپس باید کاربرگ‌های اصلی هر شرکت تهیه شود. البته هر شرکت با توجه به نوع کسب‌وکار خود کاربرگ‌های خاصی دارد. حسابرس همچنین باید از تمام بانک‌هایی که شرکت در آنها حساب دارد یا از آنها تسهیلاتی دریافت کرده تأییدیه بگیرد. به‌علاوه اگر شرکتی حساب صندوق یا تنخواه‌گردان داشته باشد، حسابرس طبق آیین‌نامه آن را بررسی خواهد کرد.

تشکیل پرونده

در مرحله اول، حسابرس باید دو نوع پرونده جاری و دائم را برای شرکت تشکیل دهد. نکته حائز اهمیت در این مرحله این است که اگر در سال‌های قبل حسابرسی شرکت انجام شده دیگر نیازی به تشکیل پرونده دائم نخواهد بود چرا که این پرونده از قبل باید وجود داشته باشد. در تشکیل پرونده باید مواردی مانند تهیه زونکن، استفاده از دیوایدر یا جدا‌کننده برای هر سرفصل و استفاده از برنامه رسیدگی را در نظر داشته باشید.

تهیه تراز آزمایشی

در مرحله دوم شما به عنوان یک حسابرس باید یک تراز آزمایشی موقت از شرکت تهیه کنید تا مانده‌های نهایی شرکت را مورد بررسی قرار دهید. توجه داشته باشید که اگر از قبل تراز موقت وجود داشته باشد، نیازی به تهیه مجدد آن نخواهد بود.

تهیه کاربرگ‌های اصلی برای حسابرسی شرکت

در مرحله سوم شما باید کاربرگ‌های اصلی را برای حسابرسی شرکت خود تهیه نمایید که در ادامه مطلب آن‌ها را معرفی خواهیم کرد. توجه داشته باشید که این کاربرگ‌های مورد نیاز برای همه شرکتها یکسان نبوده و ممکن است شرکت شما به برخی از این کاربرگ‌ها برای حسابرسی نیاز نداشته باشند.

ارسال تاییدیه

برای تاییدیه حسابرسی شرکت، حسابرس باید از بانک‌هایی که شرکت در آن‌ها حساب دارد و یا از آن‌ها تسهیلات دریافت کرده است، فرم تاییدیه دریافت نماید. این فرم‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• فرم تاییدیه بدهی یا طلب برای بدهکاران و بستانکاران تجاری، پیش دریافت‌ها و پیش‌پرداخت‌ها، اسناد دریافتی و پرداختی
• فرم تاییدیه پرسنل به منظور ثبت مانده‌های بدهکاران پرسنل، صندوق و…
• فرم تاییدیه کارفرما برای کرفرمای پروژه‌ها (این فرم برای شرکتهای است که پروژه‌ها را به دیگر پیمانکاران می‌سپارند)
• فرم تاییدیه پیمانکار برای پیمانکار پروژه ( این فرم برای شرکتهایی است که خودشان کارفرمای دیگران هستند)
• فرم تاییدیه سرمایه‌گذاری در سهام‌های شرکت
• فرم تاییدیه کالاهای امانی

رسیدگی به حساب صندوق و تنخواه گردان

اگر شرکت شما حساب صندوق یا تنخواه گردان داشته باشد، حسابرس باید طبق آئین‌نامه صندوق و تنخواه گردان، بالاترین گردش حساب را بررسی نماید و آن را با آئین‌نامه مطابقت دهد. در این مرحله باید توجه داشته باشید که باقی مانده حساب در صندوق و تنخواه گردان نباید از سقف تعیین شده بیشتر شود. همچنین لازم است تا نکات قابل پیگیری در مورد حساب صندق و تنخواه گردان را مد نظر داشته باشید که شامل موارد زیر می‌شود:

• تعیین حداکثر سقف برای حساب‌های صندوق و تنخواه در طول سال و تطبیق آن با آئین‌نامه شرکت یا مجوز سقف
• بررسی تضمین دریافت شده از صندوقدار و تنخواه گردان با توجه به بالاترین سقف وجه
• بررسی دریافت‌ها و پرداخت‌ها عمده حساب‌ها در صندوق و تنخواه
• حصول اطمینان از تسعیر ارز نزد تنخواه و صندوق بر اساس نرخ ارز در پایان سال
• استخراج مانده تنخواه و صندوقی که راکد یا بدون استفاده بوده و هنوز تسویه نشده است
• دریافت تاییدیه از تنخواه گردان و صندوق دار
• بررسی شمارش صندوق و تنخواه توسط مسئولین مالی

چطور متوجه شویم که به حسابرسی نیاز داریم؟

اگر از نظر قانونی در حوزه و سطح کاری شما الزامی برای حسابرسی وجود نداشته باشد، مجبور به حسابرسی شرکتی نیستید. همچنین اگر شرکت کوچکی دارید که کمتر از ده نفر کارمند در آن کار می‌کنند و بدهی خاصی ندارید یا قصد ندارید به این زودی‌ها شرکت خود را منحل کنید، لزومی برای حسابرسی وجود نخواهد داشت.

اما اگر می‌خواهید برای شرکت خود از یک شخص ثالث سرمایه جذب کنید، به حسابرسی نیاز خواهید داشت تا صحت صورت‌های مالی شرکت را تأیید کند. همچنین اگر مظنون هستید که شخصی از شرکت برای حساب شخصی خود پول برمی‌دارد یا حسابدار شما کار را اصولی پیش نمی‌برد، حضور یک حسابدار کمک‌کننده خواهد بود.

البته شرکت‌هایی که بیشتر از بیست کارمند دارند و قصد دارند کسب‌وکار خود را گسترش دهند، یا شرکت‌هایی که بدهی زیادی دارند یا قصد دارند از بخش خصوصی خارج شوند، به حسابرسی شرکتی نیاز دارند. حتی ممکن است شما بخواهید فعالیت جدیدی را شروع کنید و کسب‌وکار خود را پیشرفت دهید، نوعی از حسابرسی که حسابرسی عملیاتی نامیده می‌شود برای شما مفید خواهد بود و به شما خواهد گفت که فعالیت‌های شما صرفه اقتصادی خواهد داشت یا نه.

حسابرسی شرکت های خصوصی

حسابرسی شرکت های خصوصی نیز مانند سایر بخش‌ها صورت می‌گیرد. فرایند حسابری با حسابرسی ضمنی شروع می‌شود و با حسابرسی نهایی تمام می‌شود و روند انجام حسابرسی بستگی به تکمیل بودن مدارک ارسالی دارد. هرچه میزان دارایی یکی شرکت خصوصی بیشتر باشد، مدارک مورد نیاز و به طبع آن زمان مورد نیاز برای حسابرسی افزایش می‌یابد.

حسابرسی نهایی چیست؟

حسابرسی نهایی به معنای بررسی صورت حساب های مالی و اسناد نهایی یک دوره مالی و تهیه گزارشات نهایی توسط حسابرس است. حسابرس در این گزارشات که معمولا بعد از پایان سال مالی انجام می‌شود، باید عملکرد و نحوه فعالیت شرکت را مشخص نماید.

چه عواملی بر هزینه‌های حسابرسی شرکت مؤثر هستند؟

عوامل مختلفی بر هزینه‌های حسابرسی تأثیر می‌گذارند. هرچه شرکت شما بزرگ‌تر باشد، هزینه‌های آن بالاتر و حسابرسی آن طولانی‌تر خواهد بود. به‌علاوه پیچیدگی فعالیت‌های شرکت هم در هزینه‌های حسابرسی مؤثر است. همچنین نوع فعالیت شرکت نیز اهمیت دارد. برای مثال، شرکت شما تولیدی است یا کار خدماتی انجام می‌دهد؟

دولتی یا خصوصی بودن، داخلی یا بین‌المللی بودن، تعداد معاملات سالانه، تعداد شعبه، متمرکز یا غیرمتمرکز بودن سهام و دارایی‌های شرکت از دیگر عواملی هستند که بر هزینه‌های نهایی حسابرسی تأثیر می‌گذارند. هرچه حسابداری شرکت شما قوی‌تر و اصولی‌تر انجام شده باشد و اطلاعات و مدارک شما کامل‌تر و دقیق‌تر آماده شده باشد، کار حسابرسی شما سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام خواهد شد.

مدارک درخواستی که در ادامه لیست مطرح می‌شود شامل تمام ریزحساب‌ها، درآمدها، بدهی و بستانکاری‌ها، مدارک مالی و … می‌شود.

نمونه نامه درخواست حسابرسی شرکت