۱۳ تا از تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی

تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی از نظر تابعیت سازمانی

با یک نگاه کلی می‌توان حسابرسان را از نظر تابعیت سازمانی به دو گروه حسابرس داخلی و حسابرس خارجی تقسیم کرد. حسابرس داخلی سازمان را یاری می‌کند تا بتواند به اهدافش برسد و فرآیندهای راهبری، کنترل‌های داخلی و مدیریت ریسک و همچنین عملیات را بهبود بخشد. حسابرس داخلی با کلیه حوزه‌ها اعم از مالی و غیرمالی، ارتباط داشته و در ارزیابی پیوسته خود از فرآیندها و کنترل‌ها، نظر بر آینده دارد.

همچنین حسابرس داخلی در زمینه جلوگیری از انواع تقلب نیز فعالیت می‌کند. حسابرسی داخلی معمولا در موسسات بزرگ مشاهده می شود. حسابرسان داخلی در چارت سازمانی موسسه جایی برای آنان در نظر گرفته شده و حدود وظایف و اختیارات آنان توسط مدیریت روشن شده است؛ اما از تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی، تفاوت در مأموریت‌های حسابرسان است.

مأموریت حسابرس خارجی، اظهار نظر در مورد صورت‌های مالی سازمان است. ماهیت روش کار، مبتنی بر گذشته است زیرا هدف بررسی‌ها این است که آیا صورت‌های مالی منطبق بر استانداردهای حسابرسی هستند، آیا موقعیت مالی سازمان را به‌ درستی ارائه می‌کنند و آیا نتایج عملیات در یک دوره زمانی خاص، به درستی منعکس شده است. حسابرسی خارجی توسط افرادی مستقل از سازمان صورت می پذیرد و انتخاب آنها به عهده واحد مورد رسیدگی نیست.

در ادامه برخی از ویژگی‌های حسابرس داخلی و حسابرس مستقل را بیان می‌کنیم تا تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی را بهتر درک کنید.

ویژگی های حسابرس مستقل

• دارای یک مقام مستقل باشد و هیچ کدام از افراد سازمان بر آن نفوذ نداشته باشد.
• مهارت فن گزارش‌دهی و مستندسازی قوی داشته باشد. درباره اهمیت مستندسازی در حسابرسی قبلاً صحبت کرده‌ایم.
• اختیار مهر و امضا داشته باشد و گزارش های خود را با مهر و امضا ارائه نماید.
• امکان دسترسی به تمامی اسناد مالی و غیر مالی سازمان را داشته باشد.
• می تواند به تمامی بخش های مالی، مدیریتی، استراتژیک، سرمایه‌گذاری، حقوق و دستمزد و… دسترسی داشته و به بررسی آن‌ها بپردازد.

 ویژگی های حسابرس داخلی

• داشتن اطلاعات کامل از اصول حسابداری و حسابرسی و قابلیت به‌کارگیری اصول ذکر شده در شرایط متناوب اقتصادی.
• داشتن اطلاعات کامل از اصول و استانداردهای رایج و پذیرفته ‌شده حسابرسی و قابلیت به‌کارگیری استانداردهای ذکر شده طی فرآیند حسابرسی واحدهای اقتصادی مورد بررسی. تغییرات روزانه استانداردهای حسابرسی به صورت مستمر در سایت جامعه حسابداران رسمی ایران منتشر می‌شود.
• داشتن اطلاعات کافی در رابطه با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی رایج شامل: قانون تجارت، قانون مالیات‌های مستقیم، قانون محاسبات عمومی کل کشور، قانون بودجه سالانه، قانون ایجاد واحدهای مالی و حسابرسی و… .

تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی از جنبه‌های مختلف

حالا که با ویژگی‌های حسابرس داخلی و حسابرس مستقل آشنا شدید، آماده‌اید تا از تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی بشنوید. در این قسمت برخی از مهم‌ترین تفاوت های این دو نوع حسابرسی را با شما در میان گذاشته‌ایم:

تفاوت در هدف از حسابرسی

از جمله مهمترین تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی، تفاوت در اهداف و مقاصد حاصل از حسابرسی است. برای این منظور اظهارنظر و ارزیابی صورت‌های مالی، هدف اصلی حسابرس مستقل است؛ اما حسابرس داخلی، ارزیابی و بهبود اثربخشی فرایندهای مدیریت ریسک و کنترل های داخلی سازمان را بر عهده دارد. پیش‌تر از نقش ویژگی‌های حسابرسی در کنترل های داخلی سازمان گفته‌ایم.

وظایف حسابرسی متفاوت

حسابرسی داخلی به خدمات مالی، عملیاتی، مشاوره‌ای، نظارتی، رایانه و بررسی تخلفات می پردازند؛ حال آنکه وظیفه حسابرسان مستقل اظهارنظر نسبت به صورت حساب‌های نهایی است .

تفاوت در ارتباط با مدیر پروژه

از دیگر تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی، تفاوت در ارتباط با مدیریت پروژه و پاسخگویی به مسئول بالاتر است. به عنوان مثال حسابرسان داخلی گزارش به مدیریت ایجاد ارتباط سازمانی با تمامی واحدها به منظور حصول اطمینان از اجرای عملیات و شناخت نارسایی‌ها و حل به موقع آن‌هاست؛ ولی حسابرسان مستقل صرفاً باید در زمینه مسائل مالی به مدیریت گزارش دهند.

تفاوت در ارتباط با کمیته حسابرسی

گزارش عملیاتی به کمیته با ارائه اظهارنظر نسبت به مخاطرات احتمالی، صورت حساب‌های نهایی، سیستم‌های کنترل و چگونگی انطباق با قوانین، مقررات و سیاست‌ها وظیفه حسابرسان داخلی و گزارش به کمیته و اظهارنظر در مورد صحت و سقم صورت حساب‌ها نهایی وضعیت موارد و نواقص معوق و اثرات آنها بر صورت حساب‌های نهایی وظیفه حسابرسان مستقل است.

تفاوت در به‌کارگیری استانداردهای حسابرسی

حسابرسان داخلی از استانداردهای جامع حسابرسی داخلی تبعیت می‌کنند؛ اما حسابرسان مستقل، استانداردهای جامعه حسابرسان مستقل را سرمشق قرار می‌دهند. پس از دیگر تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی، تفاوت این دو نوع حسابرسی در پیروی از استانداردهای بالادستی است.

روش بررسی و ارزیابی گزارشات مالی

حسابرسان داخلی روشی متناسب با موضوع خاص و اهداف مورد نظر اتخاذ می‌کنند؛ اما حسابرسان مستقل از روشی ثابت که مبتنی بر تجارت گذشته آن‌هاست، پیروی می‌کنند. این حالت هم از دیگر تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی است.

تفاوت در محدویت‌های حسابرسی

حسابرس مستقل با آنکه از لحاظ سازمانی مستقل از واحد مورد رسیدگی است؛ اما مستقل از شرکت نیست. درحالی که حسابرس مستقل جدا از شرکت و دارای استقلال کامل است.

تفاوت در نتایج حسابرسی

حسابرس داخلی مشکلات را شناسایی می‌کند، راهکار ارائه می‌دهد و برای رفع مشکل کمک و تسهیلات لازم را فراهم می‌آورد؛ اما حسابرس مستقل عملیات را از جهت انطباق با موارد قانونی مورد توجه قرار داده و در صورت وجود مغایرت تعدیلات ضروری را انجام می‌دهد بدون آنکه به منشأ نارسایی‌ها توجه داشته باشد.

تفاوت در کنترل های حسابرسی

حسابرس داخلی به ارزیابی سیستم کنترل‌های داخلی عملیاتی و مالی در سطوح مختلف فرایند شرکت می‌پردازد و حسابرس مستقل سیستم کنترل‌های داخلی را از نظر صحت اطلاعات مالی ارزیابی می‌کند. حسابرسان خبره همواره به این نکته در تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی توجه دارند.

تفاوت در مخاطرات حسابرسی

شناخت و تشریح خطرات پیش‌بینی احتمال وقوع و برآورد اثرات آن و ارائه پیشنهادهای لازم در شمار وظایف حسابرس داخلی و  افشای خطرات احتمالی در صورت حساب‌های نهایی برعهده حسابرسان مستقل است .

تفاوت در تخلفات حسابرسی

این امر در برنامه حسابرسی داخلی مورد توجه بوده و نسبت به بررسی موضوع از جنبه تخلفات اقدام می‌شود؛ اما حسابرسان مستقل در این خصوص کاری انجام نمی‌دهند .

تفاوت در توصیه‌ها و پیشنهادها

از جمله تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی این است که حسابرسان داخلی توصیه‌های مطرح‌شده در گزارش را با جلب‌نظر مدیریت، پیگیری کرده و از انجام آن مطمئن می‌شوند؛ اما حسابرسان مستقل موارد مطروحه لازم را با صلاح‌دید او انجام می‌دهند. با توجه به این نکته از تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی متوجه خواهید شد که حسابرسان مستقل مسئولیتی در قبال اجرایی‌کردن پیشنهادات و توصیه‌های حسابرسی ندارند.

تفاوت در پیگیری موارد

حسابرسی داخلی اقدامات واحد مورد نظر را در اصلاح نارسایی‌های مطروحه مورد توجه و ارزیابی قرار می‌دهد؛ اما در عرصه حسابرسی مستقل از یک سیستم مستندسازی مشابه پیروی می‌کنند؛ اما تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند.

از جمله تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی اینکه حسابرسان مستقل به منظور رعایت الزامات قانونی خارج از موسسه و برحسب نیاز آنها به امر بررسی می‌پردازند تا نظریه مستقلی از نتیجه عملیات شرکت – فی المثل به سهامداران و موسسات مالی و یا سازمانها ذی‌ربط – ارائه کنند؛ اما حسابرسان داخلی برحسب نیاز مدیریت و به درخواست آن‌ها برای حصول اطمینال از دقت اثربخشی و کفایت عملیات به امر بررسی می‌پردازند.

جمع‌بندی

در توضیح تفاوت های حسابرسی مستقل با حسابرسی داخلی تاکنون متوجه شدید که حسابرسی داخلی یک موقعیت شغلی درون سازمانی است و وظایف وی توسط مدیر سازمان تعریف می‌شود. این وظایف بسته به نوع سازمان و درخواست مدیریت متفاوت خواهد بود و گزارش‌های حسابرسی متنوعی تولید خواهد کرد. از جمله این وظایف می‌توان به بررسی وضعیت مالی فعلی سازمان و ارائه راهکارها برای بهبود یا پیشرفت درآمدی آینده سازمان، اشاره کرد.

در حالی که حسابرس خارجی از قوانین و استانداردهای حسابرسی کشوری پیروی می‌کند و نگاه وی به عملکرد مالی گذشته سازمان است. تفاوت یا شباهت دیگری میان حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل می‌شناسید؟ نظرات خود را در بخش دیدگاه‌های همین مطلب با ما به اشتراک بگذارید.