هوش مصنوعی در حسابرسی؟ (مزایا و معایب بررسی شده)

در سال‌های اخیر، استفاده از هوش مصنوعی (AI) در حسابرسی رونق گرفته است. فعالیت‌های قبلی که مانند ورود داده‌ها، تحلیل و گزارش‌دهی به صورت دستی انجام می‌شدند، حالا توسط هوش مصنوعی به صورت خودکار انجام می‌شوند. این امر می‌تواند کیفیت حسابرسی را افزایش دهد و هم‌چنین به بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کند. استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی ممکن است با چندین معایب همراه باشد که از جمله آنها می‌توان به مسائل اخلاقی، تهدیدهای امنیت داده‌ها و معرفی تبعیض‌ها اشاره کرد. در این مقاله، ما ادبیات مرتبط با هوش مصنوعی در حسابرسی را همراه با مزایا و معایب استفاده آن بررسی خواهیم کرد.

مزایای هوش مصنوعی در حسابرسی:

1. افزایش کارایی:

بهبود کارایی یکی از مزایای اصلی استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی است. تعدادی از وظایفی که قبلاً به صورت دستی انجام می‌شدند، مانند ورود داده‌ها و تحلیل‌ها، حالا می‌توانند به وسیله هوش مصنوعی به صورت خودکار انجام شوند. به این ترتیب، حسابرسان ممکن است کارهای خود را سریع‌تر و به طرز مؤثرتری انجام دهند و به وظایفی که نیاز به مهارت انسانی بیشتری دارند، تمرکز بیشتری کنند.

2. افزایش کیفیت حسابرسی:

هوش مصنوعی می‌تواند با کاهش احتمال خطاها و اغفال‌ها، کیفیت حسابرسی را افزایش دهد. هوش مصنوعی می‌تواند به سرعت و با دقت بالا حجم زیادی از داده‌ها را ارزیابی کند و از آنها برای شناسایی مشکلات و خطرات احتمالی استفاده کند. این می‌تواند حسابرسان را در تعیین مناطقی که نیاز به آزمون بیشتری دارند، کمک کند و احتمال کاهش دیده‌شدن خطاهای جدی یا مشکلات دیگر را کاهش دهد.

3. کاهش هزینه‌ها:

با اتوماتیک‌سازی فرآیندهایی که قبلاً به صورت دستی انجام می‌شدند، هوش مصنوعی می‌تواند در کاهش هزینه‌های حسابرسی کمک کند. این ممکن است زمان مورد نیاز برای انجام یک حسابرسی را کوتاه‌تر کند، که به طور کلی می‌تواند هزینه کل حسابرسی را کاهش دهد. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند مناطقی که نیاز به آزمون بیشتری دارند، مشخص کند که به کاهش زمان و منابع مورد نیاز برای انجام یک حسابرسی کمک می‌کند.

4. تجزیه و تحلیل بهتر:

هوش مصنوعی می‌تواند توانایی‌های بهبودی در تجزیه و تحلیل را ارائه دهد که به حسابرسان کمک می‌کند الگوها و الگوهایی را که به صورت دستی شناسایی کردند دشوار است، ببینند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند مقادیر بزرگی از داده‌های مالی را بررسی کند تا تقلب‌های ممکن را شناسایی کند که برای حسابرسان به صورت دستی دشوار است.

5. بهبود ارزیابی ریسک:

استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا وضعیت مالی خود را بهتر درک کنند و همچنین به ارزیابی ریسک کمک کند. هوش مصنوعی می‌تواند حجم زیادی از داده‌های مالی را ارزیابی کند تا خطرات و نقاط نگرانی ممکن را شناسایی کند. این می‌تواند به حسابرسان کمک کند تا تمرکز تلاش‌های آزمون خود را بر روی مناطقی که ریسک مواد بزرگی دارند، بگذارند.

مشکلات هوش مصنوعی در حسابرسی:

1. مسائل اخلاقی:

یکی از نگرانی‌های اصلی در استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی، احتمال وجود مسائل اخلاقی است. به عنوان مثال، هوش مصنوعی ممکن است آموزش داده شود تا برخی از داده‌ها یا اطلاعات را از دیگر داده‌ها یا اطلاعات بیشتر اهمیت دهد که می‌تواند به روند حسابرسی تبعیض‌ها ایجاد کند. همچنین، استفاده از هوش مصنوعی برای جایگزینی حسابرسان انسانی نیز نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد زیرا ممکن است منجر به از دست دادن شغل‌ها شود.

2. خطرات امنیت داده‌ها:

یک نگرانی دیگر در هنگام استفاده از هوش مصنوعی برای حسابرسی، خطرات مربوط به امنیت داده‌ها است. از آنجایی که هوش مصنوعی نیاز به حجم زیادی از داده‌ها برای کار کردن دارد، احتمال وقوع نقض اطلاعات یا مشکلات امنیتی وجود دارد. همچنین، هوش مصنوعی ممکن است برای دسترسی به داده‌های حساس یا شخصی استفاده شود که ممکن است برای شرکت یا افراد مرتبط با آن خطرناک باشد.

3. کم کنترلی انسانی:

کنترل کم‌تر انسانی در حسابرسی‌های هوش مصنوعی یک معایب ممکن است باشد. هر چند که هوش مصنوعی قادر به اتوماتیک‌سازی بسیاری از عملیات است، اما نمی‌تواند تصمیماتی اتخاذ کند یا طبیعت ذهنی انجام برخی از وظایف را تشخیص دهد. این به این معنی است که وجود خطری از وقوع خطاها یا اغفال‌ها وجود دارد که بدون بازرسی انسانی قابل تشخیص نباشد.

4. کمبود شفافیت:

به علت پیچیدگی و دشواری‌های الگوریتم‌های هوش مصنوعی، حسابرسان ممکن است دشواری در کامل درک کنند که چگونه هوش مصنوعی در حال انجام تصمیم‌گیری است. به عبارت دیگر، این کمبود شفافیت ممکن است کنترل تبعیض‌ها یا عدم دقت در فرآیند حسابرسی را دشوار کند.

5. مشکلات ادغام:

در نهایت، ادغام هوش مصنوعی به فرآیند حسابرسی مشکلاتی را ایجاد کند. به عنوان مثال، شرکت‌ها ممکن است نیاز به هزینه‌ها و زمانی داشته باشند تا فناوری یا سیستم‌های جدید را برای امکان استفاده از هوش مصنوعی فراهم کنند. علاوه بر این، اطمینان حاصل شود که هوش مصنوعی با روندها و سیستم‌های حسابرسی فعلی یکپارچه شده است و همچنین آموزش حسابرسان برای موفقیت در استفاده از هوش مصنوعی ضروری است.

نمونه‌های هوش مصنوعی در حسابرسی:

1. تحلیل داده‌ها:

تحلیل داده‌ها یکی از کاربردهای اصلی هوش مصنوعی در حسابرسی است. با استفاده از هوش مصنوعی، می‌توان مجموعه‌های بزرگی از داده‌های مالی را تجزیه و تحلیل کرد تا الگوها و روندهایی را که حسابرسان انسانی به سختی می‌توانند شناسایی کنند، شناسایی کرد. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند حساب‌های مالی را بررسی کند تا تقلب‌های ممکن یا اخطارهای دیگر را شناسایی کند.

2. پردازش زبان طبیعی:

پردازش زبان طبیعی یک کاربرد دیگر از هوش مصنوعی است که می‌تواند سرعت و کارایی مراجعات حسابرسان را در مورد قراردادها و اسناد حقوقی دیگر افزایش دهد. شناسایی مشکلات ممکن در رابطه با نیازها و مقررات قانونی و مجوزی نیز با استفاده از پردازش زبان طبیعی انجام می‌شود.

3. تجزیه و تحلیل پیش‌بینی:

تجزیه و تحلیل پیش‌بینی با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند حسابرسان را در شناسایی خطرات یا مشکلات ممکن قبل از وقوع آنها کمک کند. به عنوان مثال، تجزیه و تحلیل پیش‌بینی می‌تواند برای شناسایی مشکلات آینده در گزارش‌دهی مالی یا تشخیص درآمدها استفاده شود.

4. اتوماسیون فرآیند رباتیک:

RPA یا اتوماسیون فرآیند رباتیک یکی دیگر از روش‌های استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی است. کارهای تکراری مانند ورود داده‌ها و تولید گزارشات مثال‌هایی از کارهایی هستند که می‌توانند توسط RPA اتوماتیک‌سازی شوند. این می‌تواند به حسابرسان کمک کند تا کار خود را به طور سریع‌تر و بهتر انجام دهند و زمان آزادی بیشتری برای تمرکز بر وظایف پیچیده‌تر داشته باشند.

5. یادگیری ماشین:

یادگیری ماشین یک نوع هوش مصنوعی است که می‌تواند حجم زیادی از داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و الگوها و روندهایی را شناسایی کند. در حسابرسی، یادگیری ماشین می‌تواند برای شناسایی خطرات یا مشکلات ممکن استفاده شود و همچنین برای ایجاد مدل‌های پیش‌بینی استفاده می‌شود که به حسابرسان کمک می‌کند مشکلات را قبل از وقوع آنها شناسایی کنند.

استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی باعث افزایش کیفیت حسابرسی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها می‌شود. استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی ممکن است با چندین معایب همراه باشد، مانند مسائل اخلاقی، خطرات امنیت داده‌ها و معرفی تبعیض‌ها. با وجود این نگرانی‌ها، چون شرکت‌ها به دنبال فناوری‌ها برای افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها هستند، هوش مصنوعی تدریجاً نقش بزرگتری در فرآیند حسابرسی دارد.

چه کارهایی باید برای استفاده موثر از هوش مصنوعی در حسابرسی انجام شود؟

برای استفاده موثر از هوش مصنوعی در حسابرسی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. آموزش حسابرسان:

همچنان که هوش مصنوعی به فرآیند حسابرسی اضافه می‌شود، حسابرسان نیاز به آموزش دارند تا با استفاده از این فناوری آشنا شوند. آموزش حسابرسان در مورد نحوه استفاده از هوش مصنوعی و همچنین مسائل امنیتی و اخلاقی مرتبط با آن اساسی است.

2. ترکیب هوش مصنوعی و حسابرسی انسانی:

استفاده از هوش مصنوعی نباید به کامل جایگزینی حسابرسان انسانی منجر شود. به جای آن، بهتر است هوش مصنوعی و حسابرسی انسانی با یکدیگر ترکیب شوند. این کار می‌تواند به حسابرسان اجازه دهد که بیشتر به وظایف پیچیده‌تر و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک تمرکز کنند و هم‌چنین از دقت و قدرت هوش مصنوعی بهره‌برده شوند.

3. ارتقاء امنیت داده‌ها:

استفاده از هوش مصنوعی به همراه خطرات امنیت داده‌ها همراه است. بهتر است شرکت‌ها اقدامات امنیتی مورد نیاز برای محافظت از داده‌ها را تقویت کنند و اطمینان حاصل کنند که هرگونه خرابکاری یا نقض امنیتی به حسابرسی تأثیر نمی‌گذارد.

4. تجهیزات فنی مناسب:

استفاده از هوش مصنوعی نیاز به تجهیزات فنی مناسب دارد. شرکت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که سیستم‌ها و نرم‌افزارها از جمله سرورها و شبکه‌ها، برای پشتیبانی از فرآیند‌های هوش مصنوعی آماده هستند و از نظر عملکرد و امنیت مناسب هستند.

5. مدیریت ریسک:

همچنان که هوش مصنوعی در حسابرسی معرفی می‌شود، باید مدیریت ریسک صورت بگیرد. شرکت‌ها باید ارزیابی ریسک مرتبط با استفاده از هوش مصنوعی انجام دهند و اقدامات لازم برای کاهش و مدیریت این ریسک‌ها را اتخاذ کنند.

در نهایت، استفاده از هوش مصنوعی در حسابرسی امکان‌پذیر است اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت موثر دارد. با توجه به مزایا و معایب این فناوری، شرکت‌ها باید با دقت تصمیم‌گیری کنند که هوش مصنوعی را به چه میزان در فرآیند حسابرسی خود ادغام کنند و چگونه بهره‌وری و کیفیت حسابرسی خود را افزایش دهند.