فهرست
- ۱ کلیات
- ۲ اهداف
- ۳ تعاریف
- ۴ الزامات
- ۴.۱ دریافت سایر اطلاعات
- ۴.۲ مطالعه سایر اطلاعات
- ۴.۳ برخورد حسابرس در مواردی که به نظر میرسد مغایرتی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد یا به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریفی بااهمیت است
- ۴.۴ برخورد حسابرس در مواردی که وی به این نتیجه میرسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد
- ۴.۵ برخورد حسابرس در مواردی که تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود
- ۴.۶ گزارشگری
- ۴.۷ مستندسازی
- ۵ توضیحات کاربردی
- ۵.۱ تعاریف
- ۵.۲ دریافت سایر اطلاعات (رک: بند ۱۳)
- ۵.۳ مطالعه سایر اطلاعات (رک: بندهای ۱۴ و ۱۵)
- ۵.۴ برخورد حسابرس در مواردی که به نظر میرسد مغایرتی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد یا به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریفی بااهمیت است (رک: بند ۱۶)
- ۵.۵ برخورد حسابرس در مواردی که وی به این نتیجه میرسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد (رک: بند ۱۸)
- ۵.۶ برخورد حسابرس در مواردی که تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود (رک: بند ۱۹)
- ۵.۷ گزارشگری (رک: بندهای ۲۰ تا ۲۳)
- ۵.۸ پیوست ۱
- ۵.۹ پیوست ۲
کلیات
دامنه کاربرد
۱. در این استاندارد، مسئولیتهای حسابرس در قبال سایر اطلاعات مالی و غیر مالی (به جز صورتهای مالی و گزارش حسابرس نسبت به آن) مطرح شده است.
۲. این استاندارد تدوین شده است تا در حسابرسی صورتهای مالی توسط حسابرس مستقل مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، اهداف حسابرس در این استاندارد، در پرتو اهداف کلی حسابرس به شرح مندرج در بند ۱۱ استاندارد ۲۰۰ قابل درک خواهد بود.[۱] هدف از الزامات این استاندارد این است که حسابرس بتواند به اهداف تعیین شده در استانداردهای حسابرسی و درنتیجه، اهداف کلی حسابرس، دست یابد. اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی، به سایر اطلاعات تسری نمی‌یابد و این استاندارد، حسابرس را به کسب شواهد حسابرسی بیش از آنچه که برای اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی لازم است، ملزم نمی‌کند. در مواردی ممکن است حسابرس طبق قوانین و مقررات ملزم به مطالعه سایر اطلاعات برای دوره‌های مالی کمتر از یکسال باشد. در اینگونه موارد، حسابرس میتواند با تعدیل روشهای لازم، حسب مورد، مفاد این استاندارد را به کار گیرد.
۳. این استاندارد، حسابرس را ملزم به مطالعه سایر اطلاعات میکند، زیرا اگر سایر اطلاعات مغایرت بااهمیتی با صورتهای مالی یا شناخت حسابرس که در جریان حسابرسی حاصل شده است، داشته باشد ممکن است نشانه وجود تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی یا سایر اطلاعات باشد که هر یک از آنها میتواند اعتبار صورتهای مالی و گزارش حسابرس نسبت به آن را کاهش دهد. به علاوه، اینگونه تحریفهای بااهمیت میتواند تأثیر منفی بر تصمیمات اقتصادی استفادهکنندگان صورتهای مالی که گزارش حسابرس برای آنان تهیه میشود، داشته باشد.
۴. همچنین، این استاندارد میتواند به حسابرس در رعایت الزامات اخلاقی مربوط یاری رساند؛ این الزامات حسابرس را ملزم میکند از ارتباط آگاهانه با اطلاعاتی که به باور وی گمراهکننده یا غیرواقعی است، اطلاعاتی که با بیدقتی تهیه شده است یا بخشی از آن حذف یا کتمان شده است، در شرایطی که حذف یا کتمان آنها گمراه کننده است، اجتناب ورزد.
۵. سایر اطلاعات ممکن است شامل مبالغ یا دیگر اطلاعاتی باشد که با مبالغ یا دیگر اطلاعات صورتهای مالی یکسان هستند اما، به صورت مختصر یا با جزئیات بیشتر آنها را افشا می‌کنند و در عین حال شامل مبالغ یا دیگر اطلاعاتی می‌باشند که حسابرس در جریان حسابرسی از آنها شناخت کسب کرده است. افزون بر این، سایر اطلاعات میتواند شامل مطالب دیگری نیز باشد.
۶. مسئولیتهای حسابرس در قبال سایر اطلاعات طبق این استاندارد (به جز مسئولیتهای گزارشگری مربوط) محدود به سایر اطلاعاتی است که تا تاریخ گزارش حسابرس دریافت شده باشد.
۷. این استاندارد در موارد زیر کاربرد ندارد:
الف. افشای صورتهای مالی حسابرسی نشده ؛ و
ب . اسناد و مدارک مرتبط با عرضه اوراق بهادار، از جمله امیدنامه.
۸. مسئولیتهای حسابرس طبق این استاندارد شامل اطمینانبخشی نسبت به سایر اطلاعات نمی‌شود و حسابرس را به کسب اطمینان نسبت به سایر اطلاعات متعهد نمی‌کند.
۹. قوانین یا مقررات ممکن است مسئولیت‌هایی فراتر از آنچه که در این استاندارد برای حسابرس در قبال سایر اطلاعات تعیین شده است، مقرر نماید.
تاریخ اجرا
۱۰. این استاندارد برای حسابرسی صورتهای مالی که دوره مالی آنها از اول فروردین ۱۴۰۱ و پس از آن شروع میشود، لازم‌الاجرا است.
اهداف
۱۱. اهداف حسابرس از مطالعه سایر اطلاعات به شرح زیر است:
الف. توجه به وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و صورتهای مالی؛
ب . توجه به وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و شناخت حسابرس که در جریان حسابرسی کسب شده است؛
پ. برخورد مناسب در مواردی که به نظر میرسد مغایرتهای بااهمیتی وجود داشته باشد، یا در مواردی که حسابرس به هر ترتیب آگاه میشود که به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریف بااهمیتی باشد؛ و
ت. گزارش‌دهی طبق این استاندارد.
تعاریف
۱۲. در استانداردهای حسابرسی، اصطلاحات زیر با معانی مشخص شده برای آنها بکار رفته است:
الف . تحریف سایر اطلاعات- تحریف در سایراطلاعات در مواردی به وجود می‌آید که سایر اطلاعات به گونه‌ای نادرست تبیین گردد یا گمراهکننده باشد (از جمله در مواردی که بخشی از اطلاعات ضروری برای درک صحیح مطالب افشا شده در سایر اطلاعات، حذف یا کتمان شده باشد). (رک: بندهای ت-۱ و ت-۲)
ب . سایر اطلاعات- اطلاعات مالی یا غیرمالی (به جز صورتهای مالی و گزارش حسابرس نسبت به آن) که همراه صورتهای مالی واحد تجاری منتشر میشود. (رک: بندهای ت-۳ تا ت-۵)
الزامات
دریافت سایر اطلاعات
۱۳. حسابرس باید: (رک: بندهای ت – ۶ تا ت – ۱۱)
الف. از طریق مذاکره با مدیران اجرایی، مشخص کند چه زمانی و چگونه واحد تجاری قصد دارد صورتهای مالی و سایر اطلاعات را منتشر کند؛ و
ب . هماهنگی مناسبی با مدیران اجرایی داشته باشد تا به موقع نسخه نهایی صورتهای مالی و سایر اطلاعات را دریافت کند.
مطالعه سایر اطلاعات
۱۴. حسابرس باید سایر اطلاعات را مطالعه کند و در انجام این‌کار باید: (رک: بندهای ت-۱۲ و ت-۱۳)
الف. این نکته را مورد توجه قرار دهد که آیا مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و صورتهای مالی وجود دارد یا خیر. به عنوان مبنای این توجه، که به منظور ارزیابی وجود یا نبود مغایرت انجام میشود، حسابرس باید مبالغ یا دیگر اطلاعات منتخب در سایر اطلاعات را (که باید یکسان با مبالغ یا دیگر اطلاعات صورتهای مالی یا خلاصه آنها باشد یا جزئیات بیشتری را در مورد آنها ارائه دهد) با این مبالغ یا دیگر اطلاعات مندرج در صورتهای مالی مقایسه کند؛ و (رک: بندهای ت-۱۴ تا ت-۱۸)
ب . این نکته را مورد توجه قرار دهد که آیا مغایرت بااهمیتی بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان حسابرسی کسب کرده است و نتیجه‌گیری‌هایی که به آنها دست یافته است، با توجه به شواهد حسابرسی کسب شده وجود دارد یا خیر. (رک: بندهای ت-۱۹ تا ت-۲۵)
۱۵. حسابرس هنگام مطالعه سایر اطلاعات طبق بند ۱۴، باید در خصوص نشانه‌های وجود تحریف در سایر اطلاعاتی‌که به صورتهای مالی یا شناخت کسب شده حسابرس در جریان حسابرسی مرتبط نیست، هشیار باشد. (رک: بندهای ت-۱۳، ت-۲۶ و ت-۲۷)
برخورد حسابرس در مواردی که به نظر میرسد مغایرتی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد یا به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریفی بااهمیت است
۱۶. اگر حسابرس چنین تشخیص دهد که به نظر میرسد مغایرت بااهمیتی وجود داشته باشد (یا آگاه شود که به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریفی بااهمیت است)، وی باید این مسئله را با مدیران اجرایی واحد تجاری در میان بگذارد و در صورت ضرورت، روشهای دیگری را اجرا کند تا به این نتیجه برسد که آیا: (رک: بندهای ت-۲۸ تا ت-۳۲)
الف. تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد یا خیر؛
ب . تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا خیر؛ یا
پ. شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود یا خیر.
برخورد حسابرس در مواردی که وی به این نتیجه میرسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد
۱۷. اگر حسابرس به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد، وی باید از مدیران اجرایی درخواست کند که سایر اطلاعات را اصلاح کنند. اگر مدیران اجرایی:
الف. با اصلاحات مورد نظر حسابرس موافقت کنند، حسابرس باید از اینکه اصلاحات مورد نظر اعمال شده است اطمینان حاصل کند؛ یا
ب . با اصلاحات مورد نظر حسابرس موافق نباشند، حسابرس باید این موضوع را به اطلاع ارکان راهبری برساند و از آنان بخواهد تا اصلاحات مورد نظر حسابرس را انجام دهند.
۱۸. اگر حسابرس به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات دریافت شده وجود دارد، و سایر اطلاعات پس از اطلاعرسانی به ارکان راهبری اصلاح نشده است، حسابرس باید اقدامات مقتضی شامل موارد زیر را انجام دهد: (رک: بند ت-۳۳)
الف. آثار تحریف در سایر اطلاعات را بر گزارش حسابرس مورد توجه قرار دهد و به ارکان راهبری در مورد نحوه برخورد خود با تحریف مذکور در گزارش حسابرس اطلاعرسانی کند (به بند ۲۱-ث مراجعه شود)؛ یا (رک: بند ت-۳۴)
ب . اگر کناره‌گیری از کار طبق قوانین یا مقررات مربوط امکانپذیر باشد، از کار کناره‌گیری کند. (رک: بندهای ت-۳۵ و ت-۳۶)
برخورد حسابرس در مواردی که تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود
۱۹. اگر در نتیجه اجرای روشهای مندرج در بندهای ۱۴ و ۱۵، حسابرس به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود، حسابرس باید با این شرایط به نحو مناسب طبق سایر استانداردهای حسابرسی برخورد کند. (رک: بند ت- ۳۷)
گزارشگری
۲۰. در صورت دریافت سایر اطلاعات، گزارش حسابرس باید شامل بخش جداگانه‌ای با عنوان ”سایر اطلاعات“ باشد. سایر اطلاعات باید پیش از صدور گزارش حسابرس دریافت و مطالعه شده باشد.
۲۱. در مواردی که گزارش حسابرس طبق بند ۲۰ شامل بخش سایر اطلاعات میشود، این بخش باید شامل موارد زیر باشد: (رک: بند ت-۳۸)
الف. گزاره‌ای گویای اینکه، هیئت مدیره مسئول سایر اطلاعات است،
ب . مشخص کردن سایر اطلاعات،
پ. گزاره‌ای گویای اینکه اظهارنظر حسابرس، به سایر اطلاعات تسری ندارد و بنابراین حسابرس نسبت به آن هیچ نوع اطمینانی ارائه نمی‌کند،
ت. توصیف مسئولیتهای حسابرس در قبال مطالعه سایر اطلاعات و گزارشگری نسبت به آن، مطابق آنچه در این استاندارد الزامی شده است،
ث . در مواردی که سایر اطلاعات حاوی تحریف بااهمیتی نیست، درج این گزاره که در این خصوص مطلب قابل گزارشی وجود ندارد، و
ج. اگر حسابرس به این نتیجه برسد که تحریف بااهمیت اصلاح نشدهای در سایر اطلاعات وجود دارد، تحریف بااهمیت اصلاح نشده در سایر اطلاعات در گزارش حسابرس توصیف شود.
۲۲. در مواردی که حسابرس طبق استاندارد ۷۰۵[۲] اظهارنظر مشروط یا اظهارنظر مردود ارائه میکند، حسابرس باید آثار مسئلهای را که موجب تعدیل اظهارنظر شده است، برگزاره مورد لزوم طبق بند ۲۱-ث مورد توجه قرار دهد. (رک: بندهای ت-۳۹ تا ت-۴۳)
۲۳. اگر سایر اطلاعات الزامی شده طبق قوانین و مقررات، پیش از تاریخ گزارش حسابرس در اختیار وی قرار نگیرد، حسابرس باید در بخش ”گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی“، در گزاره‌ای صریح، عدم رعایت الزامات قانونی یا مقرراتی مربوط را در خصوص سایر اطلاعات توصیف نماید.
گزارشگری طبق قوانین یا مقررات
۲۴. اگر حسابرس به موجب قوانین یا مقررات ملزم به اشاره به سایر اطلاعات در گزارش حسابرس با استفاده از چیدمان یا واژگان و عبارات خاصی باشد، حسابرس در گزارش خود تنها زمانی باید به رعایت استانداردهای حسابرسی اشاره کند که این گزارش دست کم موارد زیر را شامل شود: (رک: بند ت-۴۴)
الف. اشاره مشخص به سایر اطلاعات دریافت شده توسط حسابرس؛
ب . توصیف مسئولیتهای حسابرس در قبال سایر اطلاعات؛ و
پ . ارائه گزاره‌ای صریح که نتیجه مطالعه سایر اطلاعات توسط حسابرس را توصیف میکند.
مستندسازی
۲۵. حسابرس باید موارد زیر را مستند کند:
الف. روشهای اجرا شده طبق این استاندارد؛ و
ب . نسخه نهایی سایر اطلاعات که حسابرس طبق این استاندارد، آن را مطالعه کرده است.
***
توضیحات کاربردی
تعاریف
تحریف در سایر اطلاعات (رک: بند ۱۲-الف)
ت-۱. در مواردی که موضوعی خاص در سایر اطلاعات افشا میشود، ممکن است بخشی از اطلاعات درباره آن موضوع حذف یا کتمان شود که برای درک مناسب آن موضوع ضروری است. برای مثال، اگر هدف این باشد که در سایر اطلاعات، شاخص‌های کلیدی عملکرد مورد استفاده واحد تجاری توصیف شود، حذف یکی از شاخص‌های کلیدی عملکرد مورد استفاده توسط مدیران اجرایی، میتواند نشانه گمراه‌کننده‌بودن سایر اطلاعات باشد.
ت-۲. مفهوم اهمیت ممکن است طبق یک چارچوب معین در مورد سایر اطلاعات اعمال شود و اگر چنین باشد، این چارچوب میتواند مرجعی را برای اعمال قضاوت درباره اهمیت طبق این استاندارد برای حسابرس فراهم کند. با وجود این، در موارد متعدد، ممکن است هیچ چارچوب قابل استفاده‌ای که درمورد مفهوم اهمیت در سایر اطلاعات بحث کرده باشد، وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی، ویژگیهای زیر چارچوب مرجعی را برای ارزیابی اینکه آیا تحریف سایر اطلاعات بااهمیت است یا خیر، برای حسابرس فراهم میکند:
- اهمیت در چارچوب نیازهای اطلاعاتی مشترک استفادهکنندگان به عنوان یک گروه، در نظر گرفته میشود. انتظار می‌رود استفادهکنندگان سایر اطلاعات همان استفادهکنندگان صورتهای مالی باشند همانگونه که می‌توان انتظار داشت این استفادهکنندگان، سایر اطلاعات را به منظور درک بهتر صورتهای مالی مطالعه کنند.
- قضاوت درباره اهمیت با توجه به شرایط خاص تحریف مورد نظر و اینکه آیا استفادهکنندگان تحت تاثیر عدم اصلاح تحریف مذکور قرار میگیرند یا خیر، انجام میشود. همه تحریف‌ها، تصمیم‌های اقتصادی استفادهکنندگان را تحت تاثیر قرار نمیدهند.
- قضاوت درباره اهمیت، متضمن ملاحظات کمّی و کیفی است. بنابراین، در چنین قضاوتهایی ممکن است ماهیت یا اندازه اقلامی که سایر اطلاعات به آنها میپردازد، در نظر گرفته شود.
سایر اطلاعات (رک: بند ۱۲-ب)
ت-۳. در پیوست ۱، مثال‌هایی از مبالغ یا دیگر اطلاعاتی که میتواند در سایر اطلاعات درج شود، ارائه شده است.
ت-۴. در برخی موارد، چارچوب گزارشگری مالی مربوط ممکن است موارد افشای خاصی را الزامی کند اما اجازه دهد آنها خارج از صورتهای مالی ارائه شوند. از آنجا که این موارد افشا، توسط چارچوب گزارشگری مالی مربوط الزامی شدهاند، آنها بخشی از صورتهای مالی را تشکیل می‌دهند. بنابراین، آنها از لحاظ مقاصد این استاندارد سایر اطلاعات به شمار نمی‌روند.
ت-۵. برچسب‌های سیستم بارکدگذاری اطلاعات صورتهای مالی (ایکس بی آر ال) از مصادیق سایر اطلاعات مطابق تعریف ارائه شده در این استاندارد تلقی نمی‌شود.
دریافت سایر اطلاعات (رک: بند ۱۳)
ت-۶. مدیران اجرایی و هیئت مدیره، مسئول تهیه صورتهای مالی و سایر اطلاعات می‌باشند. حسابرس میتواند با مدیران اجرایی و هیئت مدیره در خصوص زمان دریافت نسخه نهایی صورتهای مالی و سایر اطلاعات مکاتبه کند که باید پیش از تاریخ گزارش حسابرس باشد تا حسابرس بتواند روشهای مورد نیاز را طبق این استاندارد پیش از تاریخ گزارش خود تکمیل کند.
ت-۷. مکاتبه اشاره شده در بند ت-۶ میتواند به طور مشخص در موارد زیر مناسب باشد:
- در حسابرسی نخستین.
- هرگاه تغییری در مدیران اجرایی یا هیئت مدیره واحد تجاری به وجود آید.
ت-۸. از آنجا که باید سایر اطلاعات پیش از انتشار به تائید هیئت مدیره واحد تجاری برسد، نسخه نهایی سایر اطلاعات همان نسخه‌ای است که برای انتشار به تائید هیئت مدیره واحد تجاری رسیده است.
ت-۹. دریافت سایر اطلاعات در زمان مناسب پیش از تاریخ گزارش حسابرس، هر گونه تجدیدنظر ضروری در صورتهای مالی، گزارش حسابرس یا سایر اطلاعات را پیش از انتشار آنها میسر میکند. در قرارداد حسابرسی[۳] می‌توان به توافق حسابرس و مدیران اجرایی در خصوص دسترسی به سایر اطلاعات در زمانی مناسب پیش از تاریخ گزارش حسابرس اشاره کرد.
ت-۱۰. حسابرس از صدور و انتشار گزارش حسابرس در صورتی که برخی از سایر اطلاعات یا تمام آن را دریافت نکرده باشد، منع نمی‌شود.
ت-۱۱. در استاندارد [۴]۵۸۰، الزامات و رهنمودهایی درباره استفاده از تأییدیه کتبی مدیران ارائه شده است. حسابرس ممکن است درخواست سایر تأییدیه‌های کتبی را، برای مثال، در این خصوص سودمند بداند که صورتهای مالی و سایر اطلاعات دریافت شده توسط حسابرس با یکدیگر سازگار هستند و سایر اطلاعات شامل هیچگونه تحریف بااهمیتی نیست.
مطالعه سایر اطلاعات (رک: بندهای ۱۴ و ۱۵)
ت-۱۲. طبق استاندارد ۲۰۰[۵]، حسابرس ملزم است حسابرسی را با تردید حرفهای برنامهریزی و اجرا کند. حفظ تردید حرفهای هنگام مطالعه سایر اطلاعات، برای مثال، شامل تشخیص موارد خوش‌بینی بیش از اندازه مدیران اجرایی در خصوص موفقیت برنامه‌های خود و هشیاری در مقابل اطلاعاتی است که میتواند با صورتهای مالی یا شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، مغایر باشد.
ت-۱۳. طبق استاندارد ۲۲۰ [۶]، مدیر مسئول کار ملزم به پذیرش و ایفای مسئولیت هدایت، سرپرستی و عملکرد کار حسابرسی با رعایت استانداردهای حرفهای و الزامات قانونی و مقرراتی مربوط است. از دیدگاه این استاندارد، عواملی که میتواند هنگام تعیین اعضای مناسب برای تیم حسابرسی در پاسخ به الزامات بندهای ۱۴ و ۱۵ مورد توجه قرار گیرد شامل موارد زیر است:
- تجربه نسبی اعضای تیم حسابرسی.
- اینکه آیا اعضای تیم حسابرسی که وظایف مورد نظر به آنها محول شده است شناخت مناسبی را در جریان کار حسابرسی کسب کرده‌اند تا بتوانند مغایرتهای احتمالی بین سایر اطلاعات و آن شناخت را مشخص کنند.
- میزان بکارگیری قضاوت در اجرای الزامات بندهای ۱۴ و ۱۵. برای مثال، اجرای روشهایی که برای ارزیابی سازگاری مبالغ مندرج در سایر اطلاعات با مبالغ مشابه آن در صورتهای مالی انجام میشود میتواند به اعضای کم تجربه‌تر تیم حسابرسی محول شود.
- اینکه آیا در موارد حسابرسی گروه، پرس و جو از حسابرس بخش در خصوص سایر اطلاعات مربوط به آن بخش ضروری است یا خیر.
توجه به اینکه آیا مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و صورتهای مالی وجود دارد یا خیر (رک: بند ۱۴-الف)
ت-۱۴. سایر اطلاعات میتواند شامل مبالغ یا دیگر اطلاعاتی باشد که یکسان با مبالغ یا دیگر اطلاعات مندرج در صورتهای مالی یا خلاصه آنها است یا جزئیات بیشتری را در مورد آنها ارائه میدهد. نمونه‌هایی از این مبالغ یا دیگر اطلاعات شامل موارد زیر است:
- جداول، نمودارها یا نمایه‌هایی که از صورتهای مالی استخراج شده است.
- افشای جزئیات بیشتر در مورد یک مانده حساب یا سرفصل مندرج در صورتهای مالی، نظیر آنکه بیان شود ”درآمد سال جاری شامل ××× میلیارد ریال فروش محصول الف و ××× میلیارد ریال فروش محصول ب است.“
- تشریح نتایج مالی، نظیر آنکه بیان شود”جمع هزینه‌های تحقیق و توسعه در سال جاری بالغ بر ××× میلیارد ریال بوده است.“
ت-۱۵. در ارزیابی سازگاری مبالغ یا دیگر اطلاعات منتخب مندرج در سایر اطلاعات با صورتهای مالی، حسابرس ملزم نیست تمام مبالغ یا دیگر اطلاعات مندرج در سایر اطلاعات را که یکسان با مبالغ یا دیگر اطلاعات صورتهای مالی یا خلاصه‌ای از آنها است یا جزئیات بیشتری را در مورد آنها ارائه میدهد، با یکدیگر مقایسه کند.
ت-۱۶. انتخاب مبالغ یا دیگر اطلاعات برای مقایسه، مسئلهای تابع قضاوت حرفهای است. عوامل مربوط برای این قضاوت شامل موارد زیر است:
- اهمیت مبلغ یا دیگر اطلاعات مورد نظر در بستر ارائه آن که میتواند میزان اهمیتی را که استفادهکنندگان برای آن مبلغ یا دیگر اطلاعات قائل می‌شوند، تحت تأثیر قرار دهد (برای مثال، یک نسبت یا مبلغ کلیدی).
- در صورت کمّی بودن، اندازه نسبی مبلغ موردنظر در مقایسه با حسابها یا اطلاعات مندرج در صورتهای مالی یا دیگر اطلاعات مرتبط با آن.
- حساسیت مبلغ یا دیگر اطلاعات مندرج در سایر اطلاعات، برای مثال، پاداش مدیران.
ت-۱۷. تعیین ماهیت و میزان روشهای لازم براساس الزامات بند ۱۴-الف، موضوعی تابع قضاوت حرفهای است، که با در نظر گرفتن این نکته انجام میشود که مسئولیتهای حسابرس طبق این استاندارد، متضمن اطمینانبخشی نسبت به سایر اطلاعات یا کسب اطمینان از صحت سایر اطلاعات نیست. نمونه‌هایی از این روشها به شرح زیر است:
- در خصوص اطلاعاتی که یکسان با اطلاعات مندرج در صورتهای مالی است، مقایسه آن اطلاعات با مندرجات صورتهای مالی.
- در خصوص اطلاعاتی که هم معنای موارد افشا در صورتهای مالی است، مقایسه واژگان مورد استفاده و توجه به میزان تفاوت در جمله‌بندی‌های مورد استفاده و اینکه آیا این تفاوتها بر معانی متفاوت دلالت میکند یا خیر.
- کسب صورت تطبیق مبالغ مندرج در سایر اطلاعات و صورتهای مالی از مدیران اجرایی و:
- مقایسه اقلام صورت مغایرت با صورتهای مالی و سایر اطلاعات، و
- بررسی صحت محاسبات ریاضی صورت تطبیق.
ت-۱۸. ارزیابی سازگاری مبالغ یا دیگر اطلاعات منتخب مندرج در سایر اطلاعات با صورتهای مالی، در مواردی که با توجه به ماهیت سایر اطلاعات سودمند تلقی شود، شامل توجه به نحوه ارائه آنها در مقایسه با صورتهای مالی نیز میشود.
توجه به وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است (رک: بند ۱۴-ب)
ت-۱۹. سایر اطلاعات ممکن است شامل مبالغ یا دیگر اطلاعاتی باشد که به شناختی که حسابرس در جریان حسابرسی کسب کرده است مربوط میشود (بجز موارد مندرج در بند ۱۴-الف) . موارد زیر ممکن است نمونه‌هایی از این مبالغ یا دیگر اطلاعات باشد:
- افشای آحاد تولید، یا جدولی که آمار تولید را بر حسب مناطق جغرافیایی تلخیص میکند.
- گزاره‌ای به این صورت که ”شرکت طی سال جاری محصولات جدید الف و ب را تولید و به بازار عرضه کرده است.“
- معرفی مختصر مکانهای اصلی فعالیت واحد تجاری، نظیر آنکه گفته شود ”محل اصلی فعالیت واحد تجاری در کشور الف است، اما در کشورهای ب و پ نیز فعالیت‌هایی انجام میشود.“
ت-۲۰. شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب میکند شامل شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن شامل کنترل‌های داخلی واحد تجاری میشود که طبق استاندارد ۳۱۵ حاصل میشود.[۷] استاندارد ۳۱۵، لزوم شناخت حسابرس از موارد مذکور را مطرح میکند که شامل کسب شناخت از مواردی نظیر مسائل زیر میشود:
الف ـ صنعت، قوانین و مقررات، و سایر عوامل برون‌سازمانی،
ب ـ ماهیت واحد تجاری،
پ ـ نحوه انتخاب و بکارگیری رویه‌های حسابداری توسط واحد تجاری،
ت ـ اهداف و راهبردهای واحد تجاری،
ث ـ اندازه‌گیری و بررسی عملکرد مالی واحد تجاری، و
ج ـ کنترل‌های داخلی واحد تجاری.
ت-۲۱. شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب میکند میتواند شامل مسائلی شود که ماهیتاً مربوط به آینده هستند. اینگونه مسائل برای مثال میتواند شامل چشماندازهای کسب و کار و جریانهای نقدی آتی باشد که حسابرس هنگام ارزیابی مفروضات مورد استفاده مدیران اجرایی در انجام آزمون کاهش ارزش داراییهای نامشهود، نظیر سرقفلی، یا هنگام ارزیابی برآورد مدیران اجرایی از توانایی واحد تجاری به ادامه فعالیت، مورد توجه قرار داده است.
ت-۲۲. در توجه به مسئله وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است حسابرس میتواند تمرکز خود را بر مسائلی از سایر اطلاعات قرار دهد که اهمیت کافی داشته باشند، طوری که تحریف سایر اطلاعات در ارتباط با آن مسئله بتواند بااهمیت باشد.
ت-۲۳. در ارتباط با بسیاری از مسائل مندرج در سایر اطلاعات، به یاد آوردن شواهد حسابرسی کسب شده و نتیجه‌گیری‌های بدست آمده در جریان کارحسابرسی میتواند حسابرس را قادر سازد که به این مسئله توجه کند که آیا مغایرت بااهمیتی بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، وجود دارد یا خیر. هر قدر حسابرس با تجربه‌تر باشد و با جنبه‌های عمده کار حسابرسی آشنایی بیشتری داشته باشد، احتمال آن بیشتر میشود که یادآوری مسائل مرتبط توسط حسابرس، کفایت نماید. برای مثال، حسابرس میتواند با به یادآوردن مذاکرات خود با مدیران اجرایی یا ارکان راهبری یا یافته‌‌های حاصل از روشهای حسابرسی اجرا شده در جریان حسابرسی نظیر مطالعه صورتجلسات هیئت مدیره، بدون نیاز به انجام اقدامی دیگر به این مساله توجه کند که آیا مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، وجود دارد یا خیر.
ت-۲۴. حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که مراجعه به مستندات حسابرسی یا پرس و جو از اعضای ذیربط تیم حسابرسی یا حسابرسان بخش، مبنایی مناسب برای توجه وی به وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت است. برای مثال:
- در مواردی که توقف برنامهریزی شده یکی از خطوط اصلی تولید، در سایر اطلاعات توصیف شده است، با وجود اینکه حسابرس از توقف برنامهریزی شده مطلع است، وی میتواند از اعضای ذیربط تیم حسابرسی که روشهای حسابرسی را در این حوزه اجرا کرده‌اند، برای پشتیبانی از ارزیابی خود از وجود یا نبود مغایرتی بااهمیت بین سایر اطلاعات و شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، پرس‌وجو کند.
- در مواردی که در سایر اطلاعات، جزئیات مهم یک دعوی حقوقی که در حسابرسی مورد توجه قرار گرفته است، توصیف شده، اما حسابرس نمی‌تواند به اندازه کافی آنها را به یاد آورد، ممکن است مراجعه به مستندات حسابرسی که چنین جزئیاتی را تلخیص نموده، برای یادآوری مسئله توسط حسابرس ضروری باشد.
ت-۲۵. اینکه آیا حسابرس به مستندات حسابرسی مربوط مراجعه میکند یا از اعضای ذیربط تیم حسابرسی یا حسابرسان بخش پرس و جو میکند یا خیر، و اگر پرس و جو کند، این پرس‌وجو تا چه اندازه خواهد بود، مسئلهای تابع قضاوت حرفهای است. با وجود این، ممکن است مراجعه به مستندات حسابرسی مربوط یا پرس و جو از اعضای ذیربط تیم حسابرسی یا حسابرسان بخش در ارتباط با هرمسئله‌ای که در سایر اطلاعات درج شده است، ضرورت نداشته باشد.
حفظ هشیاری نسبت به دیگر نشانه‌های وجود تحریف بااهمیت در سایر اطلاعات (رک: بند ۱۵)
ت-۲۶. مدیران اجرایی می‌توانند در سایر اطلاعات مسائلی را مطرح کنند که ارتباطی با صورتهای مالی ندارد و ممکن است اینگونه مسائل فراتر از شناختی باشد که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است. برای مثال، مدیران اجرایی می‌توانند در سایر اطلاعات مطالبی را درخصوص انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط واحد تجاری درج نمایند.
ت-۲۷. حفظ هشیاری نسبت به دیگر نشانه‌های وجود تحریف بااهمیت در سایر اطلاعات غیرمرتبط با صورتهای مالی یا شناختی که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، به حسابرس در رعایت الزامات اخلاقی مربوط کمک میکند. طبق این الزامات حسابرس ملزم به اجتناب از ارتباط آگاهانه با سایر اطلاعاتی است که باور دارد شامل مطالب بااهمیت گمراهکننده یا غلط است یا با بیدقتی تهیه شده است، یا اطلاعات ضروری را حذف یا کتمان میکند چنان که سایر اطلاعات را گمراه کننده می‌سازد. حفظ هشیاری نسبت به دیگر نشانه‌های وجود تحریف بااهمیت در سایر اطلاعات میتواند به طور بالقوه منجر به تشخیص مسائلی نظیر موارد زیر توسط حسابرس شود:
- تفاوتهای موجود بین سایر اطلاعات و شناخت کلی اعضای تیم حسابرسی (که سایر اطلاعات را مطالعه می‌کنند)، که حسابرس را به این باور سوق میدهد که سایر اطلاعات حاوی تحریف بااهمیت است، جدا از شناختی که در کار حسابرسی کسب میشود، یا
- ناسازگاری‌های درونی در سایر اطلاعات که حسابرس را به این باور سوق میدهد که سایر اطلاعات حاوی تحریف بااهمیت به نظر میرسد.
برخورد حسابرس در مواردی که به نظر میرسد مغایرتی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد یا به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریفی بااهمیت است (رک: بند ۱۶)
ت-۲۸. مذاکره حسابرس با مدیران اجرایی در مورد مغایرتی بااهمیت (یا در این‌خصوص که به نظر میرسد سایر اطلاعات حاوی تحریف بااهمیتی باشد) میتواند شامل درخواست حسابرس از مدیران اجرایی مبنی بر ارائه شواهد پشتوانه مطالب مطرح شده در سایر اطلاعات باشد. بر مبنای توضیحات یا اطلاعات بیشتری که مدیران اجرایی ارائه می‌کنند، حسابرس ممکن است متقاعد شود که سایر اطلاعات فاقد تحریفی بااهمیت است. برای مثال، توضیحات مدیران اجرایی ممکن است پشتوانه‌ای منطقی و کافی برای تفاوتهای موجه در قضاوت باشد.
ت-۲۹. در مقابل، مذاکره حسابرس با مدیران اجرایی ممکن است به دستیابی به اطلاعات بیشتری بینجامد که پشتوانه نتیجه‌گیری حسابرس مبنی بر وجود تحریف بااهمیت در سایر اطلاعات است.
ت-۳۰. به چالش کشیدن مدیران اجرایی با مسائل قضاوتی توسط حسابرس، ممکن است در مقایسه با مسائلی که ماهیت واقعی‌تری دارند، دشوارتر باشد. با وجود این، ممکن است شرایط موجود، حسابرس را متقاعد کند که سایر اطلاعات حاوی مطلبی ناسازگار با صورتهای مالی یا شناختی است که حسابرس در جریان کار حسابرسی کسب کرده است. وجود چنین شرایطی میتواند تردید حسابرس را نسبت به سایر اطلاعات، صورتهای مالی یا شناختی که در جریان کار حسابرسی کسب کرده است، برانگیزد.
ت-۳۱. از آنجا که امکان بروز طیف وسیعی از تحریفهای بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد، ماهیت و میزان روشهای دیگری که حسابرس میتواند بکار گیرد تا متقاعد شود آیا تحریف بااهمیتی در سایر اطلاعات وجود دارد یا خیر، مسئلهای تابع قضاوت حرفهای با توجه به شرایط موجود است.
ت-۳۲. در مواردی که مسئلهای بخصوص، به صورتهای مالی یا شناختی که حسابرس در جریان حسابرسی کسب کرده است ارتباطی نداشته باشد، حسابرس ممکن است نتواند ارزیابی کاملی از پاسخ‌های مدیران اجرایی به پرس‌وجو‌های خود داشته باشد. با وجود این، بر مبنای توضیحات یا اطلاعات بیشتری که مدیران اجرایی ارائه می‌کنند یا تغییراتی که در سایر اطلاعات اعمال می‌کنند حسابرس ممکن است متقاعد شود که دیگر مغایرتی بااهمیت وجود ندارد یا تحریفی بااهمیت مشاهده نمی‌شود. در مواردی که حسابرس نمی‌تواند چنین نتیجه‌گیری کند که مغایرتی بااهمیت وجود ندارد یا تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات مشاهده نمی‌شود، حسابرس میتواند از مدیران اجرایی درخواست کند با شخص ثالثی ذیصلاح (برای مثال، مشاور حقوقی یا کارشناس واحد تجاری) مشورت کنند. در موارد خاص، پس از بررسی نتایج مشورت مذکور، حسابرس ممکن است نتواند در این خصوص نتیجه‌گیری کند که آیا تحریف بااهمیتی در سایر اطلاعات وجود دارد یا خیر. در این شرایط، حسابرس ممکن است یک یا چند اقدام زیر را انجام دهد:
- مشورت با مشاورحقوقی حسابرس،
- بررسی آثار این شرایط بر گزارش حسابرس، برای مثال، در مواردی که محدودیتی توسط مدیران اجرایی بر حسابرس تحمیل میشود، ضرورتی به توصیف آن در گزارش حسابرس وجود دارد یا خیر.
- کناره‌گیری از کار حسابرسی، در مواردی که کناره‌گیری از کار طبق قوانین یا مقررات امکانپذیر باشد.
برخورد حسابرس در مواردی که وی به این نتیجه میرسد که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد (رک: بند ۱۸)
ت-۳۳. اقداماتی که حسابرس در صورت عدم اصلاح سایر اطلاعات پس از اطلاعرسانی به ارکان راهبری انجام میدهد، مسئلهای تابع قضاوت حرفهای است. حسابرس ممکن است این موضوع را مورد توجه قرار دهد که آیا دلایل ارائه شده توسط مدیران اجرایی و ارکان راهبری برای عدم اصلاح سایر اطلاعات، سبب تردید نسبت به صداقت یا درستکاری مدیران اجرایی یا ارکان راهبری میشود یا خیر؛ نظیر مواردی که حسابرس گمان میکند که قصد گمراه کردن استفادهکنندگان وجود دارد. علاوه بر این، حسابرس ممکن است بهره‌مندی از مشاوره حقوقی را مناسب تشخیص دهد. در برخی موارد، حسابرس ممکن است طبق قوانین، مقررات یا سایر استانداردهای حرفهای ملزم به اطلاعرسانی این مسئله به مرجع نظارتی ذیربط یا مراجع حرفهای ذیربط باشد.
گزارشگری آثار وضعیت بیان شده (رک: بند ۱۸-الف)
ت-۳۴. در شرایط نادر، ممکن است امتناع از اصلاح تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات سبب تردید نسبت به درستکاری مدیران اجرایی یا ارکان راهبری شود، تا حدی که قابل اتکا بودن شواهد حسابرسی را به طور کلی زیر سوال ببرد، که در این صورت ممکن است عدم اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی مناسب باشد.
کناره‌گیری از کار حسابرسی (رک: بند ۱۸-ب)
ت-۳۵. در مواردی که کناره‌گیری از کار، طبق قوانین یا مقررات امکانپذیر است، کناره‌گیری از کار هنگامی میتواند مناسب باشد که شرایط پیرامون امتناع از اصلاح تحریف بااهمیت در سایر اطلاعات، سبب تردید نسبت به درستکاری مدیران اجرایی یا ارکان راهبری شود، به گونه‌ای که قابل اتکا بودن تائیدیه‌های کسب شده در جریان حسابرسی را زیر سوال ببرد.
ملاحظات خاص در واحدهای بخش عمومی (رک: بند ۱۸-ب)
ت-۳۶. در بخش عمومی، کناره‌گیری از کار حسابرسی ممکن است امکانپذیر نباشد. در چنین مواردی، حسابرس ممکن است گزارشی را به مراجع ذیصلاح در خصوص جزئیات مسئله مورد نظر ارائه کند یا اقدام مناسب دیگری را اتخاذ نماید.
برخورد حسابرس در مواردی که تحریفی بااهمیت در صورتهای مالی وجود دارد یا شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن باید روزآمد شود (رک: بند ۱۹)
ت-۳۷. حسابرس با مطالعه سایر اطلاعات، ممکن است از اطلاعات جدیدی آگاه شود که بر موارد زیر اثرگذار است:
- شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن، و بنابراین، ممکن است گویای نیاز به تجدیدنظر حسابرس در ارزیابی خطر باشد.[۸]
- مسئولیت حسابرس برای ارزیابی اثر تحریفهای مشخص شده بر حسابرسی و اثر تحریفهای اصلاح نشده، در صورت وجود، بر صورتهای مالی.[۹]
- مسئولیتهای حسابرس در ارتباط با رویدادهای پس از تاریخ صورتهای مالی.[۱۰]
گزارشگری (رک: بندهای ۲۰ تا ۲۳)
مثالهای تشریحی (رک: بندهای ۲۰ و ۲۱)
ت-۳۸. مثالهای تشریحی از گزارش حسابرس حاوی بخش ”سایر اطلاعات“در پیوست ۲ درج شده است.
آثار گزارشگری در مواردی که اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی، مشروط یا مردود شده است (رک: بند ۲۲)
ت-۳۹. اگر مسئلهای که اظهارنظر حسابرس به واسطه آن تعدیل شده است، در سایر اطلاعات درج نشده باشد یا در سایر اطلاعات به آن اشاره نشود، و مسئله مذکور اثری بر هیچ یک از قسمتهای سایر اطلاعات نداشته باشد، اظهارنظر مشروط یا مردود حسابرس نسبت به صورتهای مالی ممکن است اثری بر گزاره الزامی شده طبق بند ۲۱-ث نداشته باشد. برای مثال، اظهارنظر مشروط نسبت به صورتهای مالی بدلیل عدم افشای معاملات با اشخاص وابسته طبق الزامات استانداردهای حسابداری ممکن است هیچگونه اثری بر الزامات گزارشگری این استاندارد نداشته باشد. در شرایط دیگر، مطابق آنچه در بندهای
ت-۴۰ تا ت-۴۳ توصیف گردیده است، ممکن است نوع اظهارنظر، بخش سایر اطلاعات را در گزارش حسابرس تحت تاثیر قرار دهد.
اظهارنظر مشروط به دلیل وجود تحریف بااهمیت در صورتهای مالی
ت-۴۰. در شرایطی که حسابرس اظهارنظر مشروط ارائه میکند، ممکن است این موضوع مورد توجه قرار گیرد که آیا سایر اطلاعات نیز به دلیل وجود همان مسئله یا موضوعی مرتبط با مسئلهای که سبب ارائه اظهارنظر مشروط نسبت به صورتهای مالی شده است، به گونه‌ای بااهمیت تحریف شده است یا خیر.
اظهارنظر مشروط به دلیل وجود محدودیت در دامنه رسیدگی
ت-۴۱ در مواردی که برای رسیدگی به یک قلم بااهمیت صورتهای مالی، محدودیت در دامنه رسیدگی وجود دارد، حسابرس شواهد حسابرسی کافی و مناسب در مورد آن قلم کسب نخواهد کرد. در این شرایط، ممکن است حسابرس نتواند در مورد اینکه آیا مبالغ یا دیگر اطلاعات مندرج در سایر اطلاعات در رابطه با این موضوع منجر به بروز تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات شده است یا خیر به نتیجه برسد. بنابراین، حسابرس ممکن است ملزم به تعدیل گزاره الزامی شده طبق بند ۲۱-ث شود تا بدین وسیله به میسر نبودن بررسی توضیحات مدیران اجرایی درباره مسئله مورد نظر که در سایر اطلاعات درج شده و بر اساس آن، مطابق توضیحات ارائه شده در بخش مبانی اظهارنظر مشروط، اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی مشروط گردیده است، اشاره کند. به هر حال، حسابرس ملزم به گزارش هرگونه تحریف بااهمیت مشخص شده و اصلاح نشده در سایر اطلاعات است.
اظهارنظر مردود
ت- ۴۲ اظهارنظر مردود نسبت به صورتهای مالی براساس تحریفی که در بخش مبانی اظهارنظر مردود توصیف شده است، توجیهی برای حذف تحریفهای بااهمیت مشخص شده در سایر اطلاعات از گزارش حسابرس طبق بند ۲۱-ج نیست. در مواردی‌که نسبت به صورتهای مالی اظهارنظر مردود ارائه میشود، حسابرس ممکن است به نحو مناسب گزاره الزامی شده در بند ۲۱-ث را تعدیل کند (به عنوان مثال، برای نشان دادن اینکه مبالغ یا دیگر اطلاعات مندرج در سایر اطلاعات به دلیل همان مسئله یا مسئله مرتبط با آن که سبب ارائه اظهارنظر مردود نسبت به صورتهای مالی شده، حاوی تحریف بااهمیت است.)
عدم اظهارنظر
ت-۴۳. در مواردی که حسابرس نسبت به صورتهای مالی عدم اظهارنظر ارائه میکند، ارائه جزئیات بیشتر در مورد کار حسابرسی از جمله ارائه یک بخش با عنوان ”سایر اطلاعات“ میتواند عدم اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، در این شرایط، گزارش حسابرس نباید شامل بخشی باشد که به الزامات گزارشگری طبق این استاندارد میپردازد.
الزامات گزارشگری مقرر شده در قوانین و مقررات (رک: بند ۲۴)
ت-۴۴. طبق استاندارد ۲۰۰[۱۱] حسابرس ممکن است در اجرای عملیات حسابرسی علاوه بر الزامات استانداردهای حسابرسی ملزم به رعایت الزامات قانونی و مقرراتی باشد. در این موارد، حسابرس ممکن است ملزم به استفاده از چیدمان یا واژگان و عبارات خاصی در گزارش حسابرس باشد که از آنچه در این استاندارد توصیف شده است، متفاوت باشد. یکنواختی در گزارش حسابرس، در مواردی که حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی انجام میشود، اعتبار آن را افزایش میدهد. در مواردی که تفاوتهای موجود بین الزامات قانونی و مقرراتی برای گزارش در ارتباط با سایر اطلاعات و این استاندارد فقط به چیدمان یا واژگان و عبارات گزارش حسابرس مربوط میشود و حداقل کلیه عناصر مشخص شده در بند ۲۴، در گزارش حسابرس درج شدهاند، می‌توان در گزارش حسابرس به رعایت استانداردهای حسابرسی اشاره کرد. بنابراین، در چنین شرایطی، می‌توان گفت که حسابرس الزامات این استاندارد را رعایت کرده است، حتی در مواردی که چیدمان یا واژگان و عبارات استفاده شده در گزارش حسابرس توسط الزامات قانونی یا مقرراتی مرتبط با گزارشگری مشخص شده باشد.
پیوست ۱
(رک: بندهای ۱۴ و ت-۳)
مثال‌هایی از مبالغ و دیگر اطلاعاتی که میتواند در ”سایر اطلاعات“ درج شود.
موارد زیر مثال‌هایی از مبالغ و دیگر اطلاعاتی است که میتواند در ”سایر اطلاعات“ درج شود. این فهرست جامع نیست.
مبالغ
- شاخص‌های کلیدی، نظیر سود خالص، سود هر سهم، سود نقدی هر سهم، درآمد فروش و سایر درآمدهای عملیاتی، و خریدها و سایر هزینه‌های عملیاتی.
- دادههای عملیاتی منتخب نظیر سود حاصل از عملیات در حال تداوم بر حسب حوزه‌های عملیاتی عمده، یا فروش بر اساس قسمتهای جغرافیایی یا خطوط تولید محصولات.
- اقلام خاص نظیر واگذاری دارایی، ذخایر دعاوی حقوقی، کاهش ارزش داراییها، تعدیلات مالیاتی، ذخایر جبران خسارات زیست محیطی وهزینههای تجدیدساختار و تجدید سازمان.
- اطلاعات مربوط به منابع مالی و نقدینگی نظیر موجودی نقد، معادلهای نقد و اوراق بهادار سریع المعامله، سود سهام مصوب، و تعهدات مرتبط با اجاره‌‌های سرمایه‌ای و منافع فاقد حق کنترل.
- مخارج سرمایه‌ای بر اساس قسمتهای مختلف واحد تجاری.
- مبالغ منعکس در اقلام زیر خط و آثار مالی مرتبط با این مبالغ.
- مبالغی که به عنوان ضمانت تودیع شده است، تعهدات قراردادی، ادعاهای قانونی یا زیست محیطی و سایر بدهیهای احتمالی.
- نسبتها یا معیارهای مالی نظیر درصد سود ناخالص، متوسط بازده سرمایه بکارگرفته شده، متوسط بازده حقوق مالکانه، نسبت جاری، نسبت پوشش هزینه‌های مالی و نسبت بدهی.
- برخی از مثالهای بالا ممکن است مستقیماً با صورتهای مالی قابل تطبیق باشد.
سایر اقلام
- توضیحات مربوط به برآوردهای حسابداری عمده و مفروضات مرتبط.
- تشخیص اشخاص وابسته و توصیف معاملات با آنها.
- تشریح رویکردها یا سیاستهای واحد تجاری در خصوص مدیریت ریسک موجودی‌ها، مدیریت ریسک نرخ سود و کارمزد یا مدیریت ریسک نرخ ارز نظیر استفاده از قراردادهای سلف، قراردادهای معاوضه نرخ سود و کارمزد یا سایر ابزارهای مالی.
- توصیف ماهیت اقلام زیر خط.
- توصیف تضامین، غرامات، تعهدات قراردادی، پرونده‌های جبران خسارات زیست محیطی و سایر پرونده‌های حقوقی و دیگر بدهیهای احتمالی شامل ارزیابی کیفی مدیران اجرایی از حوزه‌های خطرپذیر واحد تجاری.
- توصیف تغییرات پدیدآمده در الزامات قانونی یا مقرراتی نظیر مقررات مالیاتی یا زیست محیطی جدید که اثر بااهمیتی بر وضعیت مالی یا عملیات واحد تجاری داشته یا اثر بااهمیتی بر چشماندازهای مالی آتی آن خواهد داشت.
- ارزیابی کیفی مدیران اجرایی از آثار استانداردهای حسابداری جدید بر وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری که در دوره جاری یا دوره‌های آتی لازم‌الاجرا شده یا میشود.
- توصیف کلی از محیط فعالیت و چشم‌انداز کسب و کار.
- مروری بر راهبردها.
- توصیف روندها در قیمت بازار محصولات اصلی یا مواد اولیه.
- مقایسه شرایط عرضه و تقاضا و الزامات قانونی و مقررات مرتبط در مناطق مختلف جغرافیایی.
- توضیح عوامل خاص موثر بر سودآوری واحد تجاری در قسمتهای مورد نظر.
پیوست ۲
(رک: بندهای ۲۰ و ۲۵ و ت-۳۸)
مثالهای تشریحی از گزارش حسابرس در مورد سایر اطلاعات
مثال تشریحی ۱: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس تحریفی با اهمیت در ”سایر اطلاعات“ تشخیص نداده است.
مثال تشریحی ۲: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس ”سایر اطلاعات“ را تا تاریخ گزارش خود دریافت نکرده است.
مثال تشریحی ۳: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس به این نتیجه رسیده است که تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد.
مثال تشریحی ۴: گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر مشروط و در شرایطی که وجود محدودیت در دامنه رسیدگی یک قلم بااهمیت از صورتهای مالی تلفیقی، بر ”سایر اطلاعات“ نیز اثرگذار است.
مثال تشریحی ۵: گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر مردود و در شرایطی که اظهارنظر مردود نسبت به صورتهای مالی تلفیقی بر ”سایر اطلاعات“ نیز اثرگذار است.
مثال تشریحی ۱: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس تحریفی با اهمیت در ”سایر اطلاعات“ تشخیص نداده است.
مفروضات:
• مجموعه کامل صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس که از یک چارچوب ارائه منصفانه استفاده میکند، حسابرسی شده است. حسابرسی مذکور، حسابرسی گروه نیست (یعنی استاندارد ۶۰۰ در این حسابرسی کاربرد ندارد).
• صورتهای مالی توسط هیئت مدیره شرکت طبق استانداردهای حسابداری (یک چارچوب با مقاصد عمومی) تهیه شده است.
• مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی طبق استاندارد ۲۱۰ در قرارداد حسابرسی توصیف شده است.
• حسابرس بر اساس شواهد کسب شده، به این نتیجه رسیده است که ارائه اظهارنظر تعدیل نشده (مقبول) مناسب است.
• الزامات اخلاقی مربوط که در حسابرسی بکار رفته است، آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران[۱۲] است.
• مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ اطلاعرسانی شده است.
• حسابرس سایر اطلاعات را دریافت کرده و تحریف بااهمیتی را در سایر اطلاعات تشخیص نداده است.
• حسابرس، علاوه بر حسابرسی صورتهای مالی، مسئولیتهای گزارشگری دیگری نیز طبق قوانین به عهده دارد.
گزارش حسابرس مستقل
به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامی عام)
گزارش حسابرسی صورتهای مالی
اظهارنظر
به نظر این مؤسسه، صورتهای مالی یاد شده، وضعیت مالی شرکت نمونه (سهامی عام) در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و عملکرد مالی و جریانهای نقدی آن را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو منصفانه نشان میدهد.
مبانی اظهارنظر
حسابرسی این مؤسسه طبق استانداردهای حسابرسی انجام شده است. مسئولیتهای مؤسسه طبق این استانداردها در بخش مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی توصیف شده است. این مؤسسه طبق الزامات آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران، مستقل از شرکت نمونه (سهامی عام) است و سایر مسئولیتهای اخلاقی را طبق الزامات مذکور انجام داده است. این موسسه اعتقاد دارد که شواهد حسابرسی کسب‌شده به عنوان مبنای اظهارنظر، کافی و مناسب است.
مسائل عمده حسابرسی
منظور از مسائل عمده حسابرسی، مسائلی است که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بودهاند. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه قرار گرفته‌اند، و اظهارنظر جداگانه‌ای نسبت به این مسائل ارائه نمی‌شود.
[در این قسمت، هر یک از مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ توصیف میشود]
سایر اطلاعات
مسئولیت ”سایر اطلاعات“ با هیئت مدیره شرکت است. ”سایر اطلاعات“ شامل گزارش تفسیری مدیریت و … است.
اظهارنظر این موسسه نسبت به صورتهای مالی، به ”سایر اطلاعات“ تسری ندارد و بنابراین حسابرس نسبت به آن هیچ نوع اطمینانی ارائه نمی‌کند.
مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی
[ در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود.]
[تاریخ گزارش حسابرس] [امضای مدیر مسئول کار و شریک یا فرد واجد شرایط دیگری در مؤسسه]
[نشانی حسابرس- معمولاً در سربرگ مؤسسه حسابرسی درج میشود]
مثال تشریحی ۲: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس ”سایر اطلاعات“ را تا تاریخ گزارش خود دریافت نکرده است.
مفروضات:
• مجموعه کامل صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس که از یک چارچوب ارائه منصفانه استفاده میکند، حسابرسی شده است. حسابرسی مذکور، حسابرسی گروه نیست (یعنی استاندارد ۶۰۰ در این حسابرسی کاربرد ندارد).
• صورتهای مالی توسط هیئت مدیره شرکت طبق استانداردهای حسابداری (یک چارچوب با مقاصد عمومی) تهیه شده است.
• مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی طبق استاندارد ۲۱۰ در قرارداد حسابرسی توصیف شده است.
• حسابرس بر اساس شواهد کسب شده، به این نتیجه رسیده است که ارائه اظهارنظر تعدیل نشده (مقبول) مناسب است.
• الزامات اخلاقی مربوط که در حسابرسی بکار رفته است، آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران[۱۳] است.
• حسابرس بر اساس شواهد حسابرسی کسب شده به این نتیجه رسیده است که با توجه به مفاد استاندارد ۵۷۰، ابهامی بااهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی که میتواند تردیدی عمده نسبت به توانایی شرکت به ادامه فعالیت ایجاد کند، وجود ندارد.
• مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ اطلاعرسانی شده است.
• حسابرس گزارش تفسیری مدیریت را دریافت نکرده است.
• حسابرس، علاوه بر حسابرسی صورتهای مالی، مسئولیتهای گزارشگری دیگری طبق قوانین به عهده دارد.
گزارش حسابرس مستقل
به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامی عام)
گزارش حسابرسی صورتهای مالی
اظهارنظر
صورتهای مالی شرکت نمونه (سهامی عام) شامل صورت وضعیت مالی به تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و صورتهای سود و زیان، سود و زیان جامع، تغییرات در حقوق مالکانه، و جریانهای نقدی برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، و یادداشتهای توضیحی ۱ تا …، توسط این مؤسسه حسابرسی شده است.
به نظر این مؤسسه، صورتهای مالی یاد شده، وضعیت مالی شرکت نمونه (سهامی عام) در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و عملکرد مالی و جریانهای نقدی آن را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو منصفانه نشان میدهد.
مبانی اظهارنظر
حسابرسی این مؤسسه طبق استانداردهای حسابرسی انجام شده است. مسئولیتهای مؤسسه طبق این استانداردها در بخش مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی توصیف شده است. این مؤسسه طبق الزامات آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران، مستقل از شرکت نمونه (سهامی عام) است و سایر مسئولیتهای اخلاقی را طبق الزامات مذکور انجام داده است. این موسسه اعتقاد دارد که شواهد حسابرسی کسب شده به عنوان مبنای اظهارنظر، کافی و مناسب است.
منظور از مسائل عمده حسابرسی، مسائلی است که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بودهاند. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه قرار گرفته‌اند، و اظهارنظر جداگانه‌ای نسبت به این مسائل ارائه نمی‌شود.
[در این قسمت، هر یک از مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ توصیف میشود]
مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی
الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار طبق ابلاغیه ۰۲۴/۴۴۰/ب/۹۶ مبنی بر ارائه گزارش تفسیری مدیریت رعایت نشده است.
[علاوه بر موضوع فوق، در این خصوص،گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود.]
[تاریخ گزارش حسابرس] [امضای مدیر مسئول کار و شریک یا فرد واجد شرایط دیگری در مؤسسه]
[نشانی حسابرس- معمولاً در سربرگ مؤسسه حسابرسی درج میشود]
مثال تشریحی ۳: گزارش حسابرسی صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر تعدیل نشده و در شرایطی که حسابرس به این نتیجه رسیده است که تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد.
مفروضات:
• مجموعه کامل صورتهای مالی یک شرکت پذیرفته شده در بورس که از یک چارچوب ارائه منصفانه استفاده میکند، حسابرسی شده است. حسابرسی مذکور، حسابرسی گروه نیست (یعنی استاندارد ۶۰۰ در این حسابرسی کاربرد ندارد).
• صورتهای مالی توسط هیئت مدیره شرکت طبق استانداردهای حسابداری (یک چارچوب با مقاصد عمومی) تهیه شده است.
• مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی طبق استاندارد ۲۱۰ در قرارداد حسابرسی توصیف شده است.
• حسابرس بر اساس شواهد کسب شده، به این نتیجه رسیده است که ارائه اظهارنظر تعدیل نشده (مقبول) مناسب است.
• الزامات اخلاقی مربوط که در حسابرسی بکار رفته است، آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران[۱۴] است.
• حسابرس بر اساس شواهد حسابرسی کسب شده به این نتیجه رسیده است که با توجه به مفاد استاندارد ۵۷۰، ابهامی بااهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی که میتواند تردیدی عمده نسبت به توانایی شرکت به ادامه فعالیت ایجاد کند، وجود ندارد.
• مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ اطلاعرسانی شده است.
• حسابرس به این نتیجه رسیده است که تحریف بااهمیتی در سایر اطلاعات وجود دارد.
• حسابرس، علاوه بر حسابرسی صورتهای مالی، مسئولیتهای گزارشگری دیگری نیز طبق قوانین به عهده دارد.
گزارش حسابرس مستقل
به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامی عام)
گزارش حسابرسی صورتهای مالی
اظهارنظر
صورتهای مالی شرکت نمونه (سهامی عام) شامل صورت وضعیت مالی به تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و صورتهای سود و زیان، سود و زیان جامع، تغییرات در حقوق مالکانه، و جریانهای نقدی برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، و یادداشتهای توضیحی ۱ تا …، توسط این مؤسسه حسابرسی شده است.
به نظر این مؤسسه، صورتهای مالی یاد شده، وضعیت مالی شرکت نمونه (سهامی عام) در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و عملکرد مالی و جریانهای نقدی آن را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو منصفانه نشان میدهد.
مبانی اظهارنظر
حسابرسی این مؤسسه طبق استانداردهای حسابرسی انجام شده است. مسئولیتهای مؤسسه طبق این استانداردها در بخش مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی توصیف شده است. این مؤسسه طبق الزامات آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران، مستقل از شرکت نمونه (سهامی عام) است و سایر مسئولیتهای اخلاقی را طبق الزامات مذکور انجام داده است. این موسسه اعتقاد دارد که شواهد حسابرسی کسب‌شده به عنوان مبنای اظهارنظر، کافی و مناسب است.
منظور از مسائل عمده حسابرسی، مسائلی است که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بودهاند. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه قرار گرفته‌اند، و اظهارنظر جداگانه‌ای نسبت به این مسائل ارائه نمی‌شود.
[در این قسمت، هر یک از مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ توصیف میشود]
مسئولیت ”سایر اطلاعات“ با هیئت مدیره شرکت است. ”سایر اطلاعات“ شامل گزارش تفسیری مدیریت و … است.
اظهارنظر این موسسه نسبت به صورتهای مالی، به ”سایر اطلاعات“ تسری ندارد و بنابراین حسابرس نسبت به آن هیچ نوع اطمینانی ارائه نمی‌کند.
مسئولیت این موسسه، مطالعه ”سایر اطلاعات“ به منظور تشخیص مغایرتهای بااهمیت بین ”سایر اطلاعات“ و صورتهای مالی یا شناخت کسب شده توسط حسابرس در جریان حسابرسی، و یا مواردی است که به نظر می رسد تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد. در صورتیکه این مؤسسه، بر اساس کار انجام شده، به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد، باید آن را گزارش کند. همانگونه که در ادامه مشخص گردیده است، موسسه به این نتیجه رسیده است که تحریفی بااهمیت در سایر اطلاعات وجود دارد.
]تحریف بااهمیت مشخص شده در اینجا توصیف میشود.[
مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی
[ در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود.]
[تاریخ گزارش حسابرس] [امضای مدیر مسئول کار و شریک یا فرد واجد شرایط دیگری در مؤسسه]
[نشانی حسابرس- معمولاً در سربرگ مؤسسه حسابرسی درج میشود]
مثال تشریحی ۴: گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر مشروط و در شرایطی که وجود محدودیت در دامنه رسیدگی یک قلم بااهمیت از صورتهای مالی تلفیقی، بر ”سایر اطلاعات“ نیز اثرگذار است.
مفروضات:
• مجموعه کامل صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت که از یک چارچوب ارائه منصفانه استفاده میکند، حسابرسی شده است. گروه شامل شرکت اصلی و شرکتهای فرعی آن است (یعنی استاندارد ۶۰۰ در این حسابرسی کاربرد دارد).
• هیئت مدیره برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی از استانداردهای حسابداری (یک چارچوب با مقاصد عمومی) استفاده کرده است.
• مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی تلفیقی طبق استاندارد ۲۱۰ در قرارداد حسابرسی توصیف شده است.
• به رغم پیگیری حسابرس، کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب در خصوص سرمایه‌گذاری گروه در یک واحد تجاری وابسته خارجی امکانپذیر نشده است. فرض میشود آثار احتمالی مقدورنبودن کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب بر صورتهای مالی تلفیقی ، بااهمیت ولی غیرفراگیر است (یعنی اظهارنظر مشروط مناسب است).
• الزامات اخلاقی مربوط که در حسابرسی بکار رفته است، آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران[۱۵] است.
• حسابرس براساس شواهد حسابرسی کسب شده به این نتیجه رسیده است که با توجه به مفاد استاندارد ۵۷۰، ابهامی بااهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی که میتواند تردیدی عمده نسبت به توانایی شرکت به ادامه فعالیت ایجاد کند، وجود ندارد.
• مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ اطلاعرسانی شده است.
• حسابرس سایر اطلاعات را دریافت کرده و مسئلهای که سبب اظهارنظر مشروط نسبت به صورتهای مالی گروه و جداگانه شرکت شده است، “سایر اطلاعات“ را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
• حسابرس، علاوه بر حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی، مسئولیتهای گزارشگری دیگری نیز طبق قوانین به عهده دارد.
گزارش حسابرس مستقل
به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامی عام)
گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت
اظهار نظر مشروط
صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت نمونه (سهامی عام) شامل صورتهای وضعیت مالی تلفیقی گروه و جداگانه شرکت به تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و صورتهای سود و زیان، سود و زیان جامع، تغییرات در حقوق مالکانه، و جریانهای نقدی تلفیقی گروه و جداگانه شرکت برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، و یادداشتهای توضیحی ۱ تا …، توسط این مؤسسه حسابرسی شده است.
به نظر این مؤسسه، به استثنای آثار احتمالی مورد مندرج در بخش مبانی اظهارنظر مشروط، صورتهای مالی یاد شده، وضعیت مالی گروه و جداگانه شرکت در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴، و عملکرد مالی و جریانهای نقدی گروه و جداگانه شرکت را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو منصفانه نشان میدهد.
مبانی اظهار نظر مشروط
سرمایه‌گذاری شرکت نمونه در شرکت ”الف“ (واحد تجاری وابسته خارجی که طی سال تحصیل شده است) در صورت وضعیت مالی تلفیقی به تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ به مبلغ … میلیارد ریال منعکس شده، و سهم شرکت نمونه از سود خالص شرکت ”الف“ به مبلغ … میلیارد ریال در صورت سود و زیان گروه برای سال منتهی به تاریخ مزبور گزارش شده است. این مؤسسه به دلیل محدودیت در دسترسی به اطلاعات مالی، مدیران اجرایی و حسابرس شرکت ”الف“، قادر به کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب در مورد مبلغ دفتری سرمایه‌گذاری شرکت نمونه در شرکت ”الف“ در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴، و سهم شرکت نمونه از سود خالص شرکت ”الف“ در سال ۱×۱۴ نبوده است. در نتیجه، تعیین تعدیلات احتمالی از این بابت بر صورتهای مالی تلفیقی میسر نگردیده است.
حسابرسی این مؤسسه طبق استانداردهای حسابرسی انجام شده است. مسئولیتهای مؤسسه طبق این استانداردها در بخش مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت توصیف شده است. این مؤسسه طبق الزامات آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران، مستقل از گروه است و سایر مسئولیتهای اخلاقی را طبق الزامات مذکور انجام داده است. این موسسه اعتقاد دارد که شواهد حسابرسی کسب شده به عنوان مبنای اظهارنظر مشروط، کافی و مناسب است.
مسائل عمده حسابرسی
منظور از مسائل عمده حسابرسی، مسائلی است که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بودهاند. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه قرار گرفته‌اند، و اظهارنظر جداگانه‌ای نسبت به این مسائل ارائه نمی‌شود. علاوه بر مسائل درج شده در بخش مبانی اظهارنظر مشروط، مسائل زیر به عنوان مسائل عمده حسابرسی که در گزارش حسابرس اطلاعرسانی میشود، تعیین شدهاند:
[در این قسمت، هر یک از مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ توصیف میشود]
سایر اطلاعات
مسئولیت ”سایر اطلاعات“ با هیئت مدیره شرکت است. ”سایر اطلاعات“ شامل گزارش تفسیری مدیریت و … است.
اظهارنظر این موسسه نسبت به صورتهای مالی، به ”سایر اطلاعات“ تسری ندارد و بنابراین حسابرس نسبت به آن هیچ نوع اطمینانی ارائه نمی‌کند.
مسئولیت این موسسه، مطالعه ”سایر اطلاعات“ به منظور تشخیص مغایرتهای بااهمیت بین ”سایر اطلاعات“ و صورتهای مالی یا شناخت کسب شده توسط حسابرس در جریان حسابرسی، و یا مواردی است که به نظر می رسد تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد. در صورتیکه این مؤسسه، بر اساس کار انجام شده، به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد، باید آن را گزارش کند. همانطور که در بخش مبانی اظهارنظر مشروط عنوان گردید، این موسسه نتوانسته است شواهد حسابرسی کافی و مناسب درمورد مبلغ دفتری سرمایه گذاری شرکت نمونه در شرکت ”الف“، و سهم شرکت نمونه از سود خالص شرکت ”الف“ دریافت کند. بنابراین، این موسسه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم، نمی‌تواند نتیجه گیری کند که ”سایر اطلاعات“ از این بابت حاوی تحریف بااهمیت است یا خیر.
مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۲ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی
[ در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۲ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود.]
[تاریخ گزارش حسابرس] [امضای مدیر مسئول کار و شریک یا فرد واجد شرایط دیگری در مؤسسه]
[نشانی حسابرس- معمولاً در سربرگ مؤسسه حسابرسی درج میشود]
| مثال تشریحی ۵: گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل اظهارنظر مردود و در شرایطی که اظهارنظر مردود نسبت به صورتهای مالی تلفیقی بر ”سایر اطلاعات“ نیز اثرگذار است. مفروضات: مجموعه کامل صورتهای مالی تلفیقی یک شرکت پذیرفته شده در بورس شامل صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت که از یک چارچوب ارائه منصفانه استفاده میکند، حسابرسی شده است. گروه شامل شرکت اصلی و شرکتهای فرعی آن است (یعنی استاندارد ۶۰۰ در این حسابرسی کاربرد دارد).هیئت مدیره برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی از استانداردهای حسابداری (یک چارچوب با مقاصد عمومی) استفاده کرده است.مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی تلفیقی طبق استاندارد ۲۱۰ در قرارداد حسابرسی توصیف شده است.صورتهای مالی تلفیقی به دلیل عدم تلفیق یک واحد تجاری فرعی، تحریف شده است. فرض میشود که این تحریف بااهمیت و فراگیر (اساسی) باشد (یعنی اظهارنظر مردود مناسب است). تعیین آثار تحریف بر صورتهای مالی تلفیقی امکانپذیر نیست.الزامات اخلاقی مربوط که در حسابرسی بکار رفته است، آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران[۱۶] است.حسابرس بر اساس شواهد حسابرسی کسب شده به این نتیجه رسیده است که با توجه به مفاد استاندارد ۵۷۰، ابهامی بااهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی که میتواند تردیدی عمده نسبت به توانایی شرکت به ادامه فعالیت ایجاد کند، وجود ندارد.مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ اطلاعرسانی شده است.حسابرس سایر اطلاعات را دریافت کرده و مسئلهای که سبب اظهارنظر مردود نسبت به صورتهای مالی تلفیقی شده است، ”سایر اطلاعات“ را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.حسابرس، علاوه بر حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی، مسئولیتهای گزارشگری دیگری نیز طبق قوانین به عهده دارد. |
گزارش حسابرس مستقل
به مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت نمونه (سهامی عام)
گزارش حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت
اظهارنظر مردود
صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت نمونه (سهامی عام) شامل صورتهای وضعیت مالی تلفیقی گروه و جداگانه شرکت به تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴ و صورتهای سود و زیان، سود و زیان جامع ، تغییرات در حقوق مالکانه، و جریانهای نقدی تلفیقی گروه و جداگانه شرکت برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، و یادداشتهای توضیحی ۱ تا …، توسط این مؤسسه حسابرسی شده است.
به نظر این مؤسسه، به دلیل اساسی بودن آثار مسئله مندرج در بخش مبانی اظهار نظر مردود، صورتهای مالی یاد شده، وضعیت مالی گروه و جداگانه شرکت در تاریخ ۲۹ اسفند ۱×۱۴، و عملکرد مالی و جریانهای نقدی گروه و جداگانه شرکت را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور طبق استانداردهای حسابداری، به نحو منصفانه نشان نمی‌دهد.
مبانی اظهار نظر مردود
همانگونه که در یادداشت توضیحی … تشریح شده است، شرکت نمونه، صورتهای مالی شرکت فرعی الف را که در سال ۰×۱۴ تحصیل شده است، به دلیل مقدور نبودن تعیین ارزشهای منصفانه برخی داراییها و بدهیهای بااهمیت آن در تاریخ تحصیل، در صورتهای مالی گروه تلفیق نکرده است. در نتیجه، این سرمایه‌گذاری به بهای تمام شده در صورتهای مالی گروه منعکس گردیده است. طبق استانداردهای حسابداری، شرکت نمونه باید شرکت فرعی الف را در صورتهای مالی گروه، بر اساس مبالغ غیرقطعی تلفیق می‌کرد. در صورت تلفیق صورتهای مالی شرکت فرعی الف در صورتهای مالی گروه، بسیاری از عناصر صورتهای مالی گروه به طور اساسی تحت تأثیر قرار می‌گرفت. تعیین دقیق آثار مالی ناشی از عدم تلفیق صورتهای مالی شرکت مزبور امکانپذیر نبوده است.
حسابرسی این مؤسسه طبق استانداردهای حسابرسی انجام شده است. مسئولیتهای مؤسسه طبق استانداردهای مذکور در بخش مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه شرکت توصیف بیان شده است. این مؤسسه طبق الزامات آیین رفتار حرفهای جامعه حسابداران رسمی ایران، مستقل از گروه است و سایر مسئولیتهای اخلاقی را طبق الزامات مذکور انجام داده است. این موسسه اعتقاد دارد که شواهد حسابرسی کسب‌شده به عنوان مبنای اظهارنظر مردود، کافی و مناسب است.
مسائل عمده حسابرسی
منظور از مسائل عمده حسابرسی، مسائلی است که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بودهاند. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه قرار گرفته‌اند، و اظهارنظر جداگانه‌ای نسبت به این مسائل ارائه نمی‌شود. علاوه بر مسائل توصیف شده در بخش مبنای اظهارنظر مردود، مسائل زیر به عنوان مسائل عمده حسابرسی که در گزارش حسابرس اطلاعرسانی میشود، تعیین شدهاند:
[در این قسمت، هر یک از مسائل عمده حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۱ توصیف میشود]
سایر اطلاعات
مسئولیت ”سایر اطلاعات“ با هیئت مدیره شرکت است. ”سایر اطلاعات“ شامل گزارش تفسیری مدیریت و … است.
اظهارنظر این موسسه نسبت به صورتهای مالی، به ”سایر اطلاعات“ تسری ندارد و بنابراین حسابرس نسبت به آن هیچ نوع اطمینانی ارائه نمی‌کند.
مسئولیت این موسسه، مطالعه ”سایر اطلاعات“ به منظور تشخیص مغایرتهای بااهمیت بین ”سایر اطلاعات“ و صورتهای مالی یا شناخت کسب شده توسط حسابرس در جریان حسابرسی، و یا مواردی است که به نظر می رسد تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد. در صورتیکه این مؤسسه، بر اساس کار انجام شده، به این نتیجه برسد که تحریفی بااهمیت در ”سایر اطلاعات“ وجود دارد، باید آن را گزارش کند. همانطور که در بخش مبانی اظهارنظر مردود عنوان گردید، شرکت نمونه باید شرکت فرعی ”الف“ را در صورتهای مالی گروه، بر اساس مبالغ غیرقطعی تلفیق می کرد. این موسسه به این نتیجه رسیده است که ”سایر اطلاعات“ به دلیل عدم تلفیق شرکت فرعی ”الف“ به شرح مندرج در بخش مبانی اظهارنظر مردود، حاوی تحریف اساسی است.
مسئولیتهای هیئت مدیره در قبال صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۲ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
مسئولیتهای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی
[در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۲ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود. ]
گزارش در مورد سایر الزامات قانونی و مقرراتی
[ در این خصوص، گزارشگری طبق استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) انجام میشود- به مثال تشریحی ۱ مندرج در استاندارد ۷۰۰ (تجدید نظر شده ۱۴۰۱) مراجعه شود.]
[تاریخ گزارش حسابرس] [امضای مدیر مسئول کار و شریک یا فرد واجد شرایط دیگری در مؤسسه]
[نشانی حسابرس- معمولاً در سربرگ مؤسسه حسابرسی درج میشود]
[۱]. استاندارد حسابرسی ۲۰۰، ”اهداف کلی حسابرس مستقل و انجام حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی (تجدیدنظر شده ۱۳۹۱)“
[۲]. استاندارد حسابرسی ۷۰۵، ”اظهارنظرهای تعدیل شده در گزارش حسابرس مستقل (تجدید نظرشده ۱۴۰۱)“
[۳]. استاندارد حسابرسی ۲۱۰، ”توافق در خصوص شرایط کار حسابرسی (تجدیدنظر شده ۱۴۰۱)“
[۴]. استاندارد حسابرسی ۵۸۰، ”تأییدیه کتبی مدیران (تجدید نظر شده ۱۳۹۶)“
[۵]. استاندارد حسابرسی ۲۰۰، بند ۱۵
[۶]. استاندارد حسابرسی ۲۲۰، ”کنترل کیفیت حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی (تجدیدنظر شده ۱۳۸۶) “، بندهای ۶ و ۷
[۷]. استاندارد حسابرسی ۳۱۵، ”تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف بااهمیت از طریق شناخت واحد تجاری و محیط آن (تجدیدنظر‌شده ۱۳۹۳)“، بندهای ۱۱ و ۱۲
[۸]. استاندارد حسابرسی ۳۱۵، بندهای ۱۱، ۳۱ و ت-۱
[۹]. استاندارد حسابرسی ۴۵۰، ”ارزیابی تحریفهای شناسایی شده در حسابرسی“
[۱۰]. استاندارد ۵۶۰، ”رویدادهای پس از تاریخ صورتهای مالی (تجدید نظر شده۱۳۹۶)“، بندهای ۱۰ و ۱۴
[۱۱]. استاندارد حسابرسی ۲۰۰، بند ت-۵۵
[۱۲] . بدیهی است در صورتیکه حسابرسی واحد تجاری توسط سازمان حسابرسی انجام شود، به آیین رفتار حرفهای سازمان حسابرسی اشاره میشود.
[۱۳] . بدیهی است در صورتیکه حسابرسی واحد تجاری توسط سازمان حسابرسی انجام شود، به آیین رفتار حرفهای سازمان حسابرسی اشاره میشود.
[۱۴] . بدیهی است در صورتیکه حسابرسی واحد تجاری توسط سازمان حسابرسی انجام شود، به آیین رفتار حرفهای سازمان حسابرسی اشاره میشود.
[۱۵] . بدیهی است در صورتیکه حسابرسی واحد تجاری توسط سازمان حسابرسی انجام شود، به آیین رفتار حرفهای سازمان حسابرسی اشاره میشود.
[۱۶]. بدیهی است در صورتیکه حسابرسی واحد تجاری توسط سازمان حسابرسی انجام شود، به آیین رفتار حرفهای سازمان حسابرسی اشاره میشود.
بدون دیدگاه